برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام دستاوردی مهم در سیاست خارجی ایران و فصل نوینی در جذب سرمایه گذاران کشورهای پیشرفته جهان به شمار می رود؛ فصل نوینی که نخستین دستاوردهای ملموس آن در جامعه اقتصادی مناطق آزاد مشاهده می شود.
دولت یازدهم که با رویکرد تدبیر وارد عرصه سیاست خارجی شد، پس از ماه ها مذاکره سخت و فشرده با گروه 1+5، به توافق جامع اقدام مشترک دست یافت تا بسترهای لازم برای بهبود ساختار اقتصادی کشور فراهم شود.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، با اجرای برجام، اقتصاد نفتی و شکننده ایران که در دولت یازدهم دوره ترمیم خود را آغاز کرده بود، وارد مرحله جدیدتری شد و بیش از پیش مورد توجه سرمایه گذاران خارجی قرار گرفت.
از طرف دیگر دستاوردهای برجام، ظرفیت جدیدی برای تحقق اقتصاد مقاومتی مورد تاکید رهبر معظم انقلاب فراهم کرد؛ چراکه در شرایط پسابرجام علاوه بر مدیریت بهتر فروش نفت و درآمدهای نفتی، زیرساخت های جذب سرمایه گذاران خارجی ایجاد و زمینه کاهش وابستگی به نفت نیز فراهم می شود.
بی شک تحقق این مهم، راهبردی برای به حرکت در آمدن لوکوموتیو صنعت داخلی، ایجاد اشتغال پایدار و توسعه متوازن به شمار می رود و می توان آن را به مثابه کاتالیزوری برای رشد و توسعه متوازن و سکوی پرتابی جهت شکوفایی اقتصادی ایران تعبیر کرد.
در این فصل نوین که خشت های اولیه اقتصاد ایران برای تبدیل شدن به اقتصادی پویا و پایدار چیده می شود، سرمایه گذاران خارجی در تلاشی خستگی ناپذیر خواهان مشارکت هرچه بیشتر در طرح های صنعتی ایران هستند.
هرچند بر اساس واقعیت های جهان اقتصاد، برای دستیابی به نتایج ملموس اجرای برجام در ساختار رنجور اقتصاد ایران، باید صبوری کرد؛ اما می توان اقدام های ساختارگرایانه تیم اقتصادی دولت تدبیر و امید را در بطن اقتصاد به ظاهر راکد دوران پسابرجام درک و حرکت رو به رشد آن را مشاهده کرد.
شاهد این ادعا حضور هیات های مختلف اقتصادی و صنعتی از کشورهای مطرح اروپایی، آمریکایی و آسیایی در ماه های منتهی به تصویب برجام و افزایش چشمگیر این هیات ها پس از اجرای برنامه جامع اقدام مشترک است که می توان آن را نشانه ای مثبت و ارزشمند برای جذب سرمایه گذاران خارجی ارزیابی کرد؛ نشانه ای که در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران بیش از دیگر مناطق نمود عینی و عملی یافته است.
برای درک بهتر ظرفیت های برجام در مناطق آزاد ایران می توان به حضور گسترده هیات های سیاسی، اقتصادی و تجاری قطب های اقتصادی و فناوری جهان همچون آلمان، فرانسه، کانادا، چین و ژاپن در این مناطق، تبادل هیات های تجاری - اقتصادی و شرکت افزون بر 20 کشور عضو اتحادیه کشورهای حاشیه اقیانوس هند در اجلاس آیورا در چابهار اشاره کرد.
در این بین مولفه های تاثیرگذاری همچون موقعیت راهبردی و مزیت های اقتصادی مانند معافیت های مالیاتی طولانی مدت و تخفیف های گمرکی برای صادرات و واردات کالا، مناطق آزاد ایران را در صدر مناطق پذیرای سرمایه گذاران خارجی در دوران پسابرجام تبدیل کرده است.
از طرف دیگر مناطق آزاد کشورمان به دلیل قوانین خاص، ظرفیت ارزشمند ایجاد شعب بانک ها و بیمه های خارجی را دارند؛ موضوعی که بسیاری از کشورها برای حضور در این عرصه اظهار آمادگی کرده اند و امروز به عنوان یک هدف مهم در مناطق آزاد دنبال می شود و هر منطقه تلاش دارد گوی سبقت را از دیگران برباید.
فراهم شدن شرایط حق انتخاب سرمایه گذار مناسب جهت مشارکت در طرح های نیمه کاره و آماده اجرا، از دیگر مزیت ها دوران طلایی پسابرجام و مولفه ای کلیدی برای ارتقاd سطح کیفی روند پیشرفت طرح ها ارزیابی می شود.
چراکه اگر تا دیروز تعداد محدودی از کشورها و سرمایه گذاران خرد خارجی مایل به همکاری و مشارکت در طرح های اقتصادی و صنعتی ایران در فضای غیرعلنی بودند، امروز شاهدیم که کشورها و شرکت های مطرح و تراز اول جهان برای مشارکت در بازار اقتصادی و صنعتی ایران با یکدیگر به صورت علنی وارد گود رقابت شده اند.
منبع: ایرنا