به گزارش فرینا، شهرستان مرزی بندر آستارا با مساحت ۳۴۴ کیلومتر مربع در شمال غربی استان گیلان واقع شده است. این شهرستان در یک منطقه جلگه ای ـ ساحلی دریای خزر واقع شده و تنها مرز زمینی استان گیلان با کشور آذربایجان است که در طول قرن نوزدهم تا ابتدای جنگ جهانی دوم یک بندرفعال واردات کالا، مصالح ساختمانی و فرآورده های نفتی از بندرهای مختلف به ویژه بندر باکو در دوره اتحاد جماهیر شوروی سابق و جمهوری آذربایجان فعلی بود، از شرق به دریای خزر، از شمال به جمهوری  آذربایجان، از غرب به استان اردبیل و از جنوب به شهرستان تالش محدود شده است.

شهرستان مرزی بندر آستارا قبل از حمله آلمان ها به شوروی سابق در جنگ جهانی دوم، به مدت ۲ قرن صاحب یک اسکله بسیار فعال چوبی و بعد از سال ها توقف هرگونه فعالیت آبی در دریای خزر، در سال ۷۲ تبدیل به یک بندرصیادی شد و در طول ۲۰ سال گذشته احداث و تکمیل اسکله بندر چند منظوره این شهرستان به یکی از شعارهای اصلی کاندیداها در چند دوره انتخابات تبدیل شده بود.  

پس از توافق مسئولان وقت امور اجرایی گیلان در اوایل سال ۸۷ و بر اساس مصوبه هیئت دولت درباره انتقال بندر آستارا از شرکت سهامی شیلات به سازمان بنادر و کشتیرانی وقت و اجرای کامل بندر چند منظوره آستارا، استارت تحول و حرکت در استفاده از این سرمایه ملی زده شد. شرکت خدمات دریایی و بندری کاوه که در حوزه مدیریت خدمات دریایی و بندری فعالیت می کند، در اواخر سال ۸۷ توانست برنده مزایده احداث و عهده داری ۴۰ ساله بندر چند منظوره آستارا شود و از تاریخ فوق عملیات رسمی و قانونی این بندر مرزی شمال کشور آغاز شد.

فعال سازی جریان ترانزیت کالا در چارچوب کریدور ترانزیتی شمال ـ جنوب از طریق قلمرو جمهوری اسلامی ایران، کاهش قیمت تمام شده کالا برای محصولات و صنایع غرب کشور، کاهش زمان و بهای تمام شده ترانزیت مواد سوختی به کشورهای همسایه شمالی و غربی، اشتغال زایی مستقیم و غیر مستقیم ۱۳۰۰ نفر، تسهیل صادرات و ترانزیت کالا به کشورهای حاشیه دریای خزر و همسایه های جنوبی و غربی مانند عراق، ترکیه، افغانستان و کشورهای حوزه خلیج فارس، تسهیل تجارت ترکیه و ارمنستان با کشورهای  CIS از طریق ایران و توسعه صنعت گردشگری دریایی و استفاده از موقعیت توریستی شهرستان آستارا از جمله مزایای استراتژیک ساخت و بهره برداری از بندر آستارا است.

لزوم گسترش شبکه ریلی ـ بندری 

در اسفندماه ۹۳ به پیشنهاد دبیرخانه شورای عالی مناطق تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی و اداره مناطق ویژه اقتصادی ایران، از سوی هئیت وزیران با حوزه فعالیت های دریایی، بندری، صنایع و خدمات وابسته و لجستیکی و ایجاد ارزش افزوده در بندرتجاری آستارا موافقت، تصویب و ابلاغ شد. هم اکنون زیر ساخت های منطقه ویژه اقتصادی آستارا نیز به وسعت ۶۱ هکتار در محدوده بندر چند منظوره این شهرستان در خشکی و در حاشیه شاخه های موج شکن دریایی در حال ساخت است.

منطقه ویژه اقتصادی بندر آستارا به سبب واقع شدن در گلوگاه دریای خزر و همچنین نزدیکی به مرکز کشور با فاصله ۵۳۰ کیلومتر از تهران پایتخت ایران و ۱۹۰ کیلومتر از مرکز استان گیلان از ویژگی های طبیعی منحصر به فردی سود می برد که از جمله  آن می توان به نزدیک ترین مسیر ارتباط دریایی شمال غرب کشور، نزدیکی به دو فرودگاه با شعاع ۲۰۰ کیلومتری در استان های گیلان و اردبیل، اتصال به  راه آهن سراسری در آینده نزدیک و همچنین نزدیک ترین بندر به بنادر کشورهای حاشیه دریای خزر اشاره کرد.

حال با توجه به اتصال راه آهن سراسری و بین المللی جمهوری آذربایجان به شهر مرزی آستارای ایران و با در نظر گرفتن اهمیت و توسعه شبکه مهم حمل و نقل  ریلی و دریایی در شمال کشور، می توان با ایجاد زیر ساخت های خط ریلی و با مسافت ۸ کیلومتر از بارانداز ریلی تا منطقه ویژه اقتصادی آستارا، سهم ریل را از حمل و نقل بار افزایش  داد. در صورتی که ریل به سکوهای پهلو گیری کشتی در منطقه ویژه اقتصادی آستارا برسد و امکان تخلیه و بارگیری از ریل به کشتی و کشتی به ریل به صورت مستقیم وجود داشته باشد، می توان گفت که مفهوم ترانزیت در بندر تجاری آستارا عملیاتی شده است.

بندر آستارا نقطه اتصال ۳ قاره

رئیس هئیت مدیره و مدیر عامل گروه بندری و دریایی کاوه و مجری طرح بندر آستارا در این باره در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه این بندر تجاری با سرمایه گذاری های صورت گرفته از  ابتدای سال ۹۱، سهم موثری در تجارت بین المللی یافته و سالانه ظرفیت عملیات بندری و نگهداری یک میلیون تن کالا را دارد، گفت: با فعال شدن منطقه ویژه اقتصادی آستارا، فعالیت های ارزش افزوده آن رونق خواهد گرفت و زمینه اشتغال، حمل و نقل و توسعه زیر ساخت های شهری فراهم خواهد شد.

محمد صادق کاوه با اشاره به اینکه آستارا از موقعیت جغرافیایی ورود و حمل گندم به کشورهای همسایه برخوردار است، افزود: پایانه غلات بندر آستارا با وسعتی بالغ بر ۱۰ هکتار، ۱۲۰ هزار تن ظرفیت سیلو و ۲ باب انبار با شش هزار متر مربع مساحت در حال ساخت است.

کاوه با اشاره به هزینه بیش از یک هزار میلیارد ریال برای توسعه بندر آستارا، گفت: برای تثبیت جایگاه این بندر در مبادلات بین المللی حوزه دریای خزر، حداقل یک هزار میلیارد ریال دیگر باید سرمایه گذاری شود.
به گفته این مسئول اتصال آن به راه آهن ایران و جمهوری آذربایجان ضروری است و در صورت تحقق، آستارا را از بندرهای شمالی کشور متمایز خواهد کرد.

دولت نباید با بخش خصوصی رقابت کند

نماینده آستارا در مجلس شورای اسلامی نیز با تاکید بر ضرورت اتصال خط ریلی به منطقه ویژه اقتصادی بندر آستارا گفت:  اجرای حمل و نقل ترکیبی بسیار مهم است.

ولی داداشی افزود: در این راستا اقداماتی در جهت اتصال خط آهن بین المللی آستارا به داخل منطقه ویژه اقتصادی صورت گرفته است که با جدیت این موضوع را پیگیری  خواهم شد.

داداشی با تأکید حمایت از بخش خصوصی، گفت: دولت نباید در اجرای طرح های اقتصادی با بخش خصوصی رقابت کند.
 
اتصال خط ریلی به بندر آستارا در مرحله مطالعه

رئیس کمیته حمل و نقل بین المللی راه آهن جمهوری اسلامی ایران در این باره به خبرنگار مهر گفت: طرح اتصال راه آهن بین‌المللی آستارا به منطقه ویژه اقتصادی این شهرستان در حال مطالعه است.
حسین عاشوری گفت: برای اتصال خط ریلی آستارا به منطقه ویژه اقتصادی که از شهر آستارا می گذرد باید به طول ۸ کیلومتر ریل گذاری شود.

وی افزود: مطالعه این طرح برای اجرای کامل و با کمترین هزینه توسط مشاور در حال انجام است.

بندر آستارا محل تلاقی کریدور های مختلف حمل و نقل

در این زمینه مدیر کل گمرک آستارا با اشاره به اینکه آستارا از نظر اقتصادی به هیچکدام از شهرستان های هم تراز خود شباهتی ندارد، گفت: قرار داشتن در نقطه مرزی ایران با جمهوری آذربایجان، همسایگی با کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق، تنها راه ترانزیتی زمینی خلیج فارس با کشورهای آسیای میانه و اتصال ریلی دو کشور همسایه ایران و آذربایجان از طریق پل ریلی نیز از جمله مزایای مهم و تاثیرگذار  شهرستان آستارا  است.

رسول امیدی با اشاره به اهمیت این منطقه، گفت: منطقه ویژه اقتصادی آستارا در انتظار تامین زیر ساخت ها است.

امیدی تبعیت از قانون کار مناطق تجاری و صنعتی، ورود  ماشین آلات بدون عوارض گمرکی، فعالیت گمرکی تا سقف ارزش افزوده، تخفیف مالیاتی ویژه و صدور مجوز سرمایه گذاری بخش خصوصی را از جمله مزایای این مناطق عنوان کرد.
 
افزایش ۱۲ درصدی پهلو گیری کشتی ها در بندر آستارا 

رئیس اداره بندر و دریانوردی آستارا به افزایش ۱۲ درصدی تعداد کشتی های پهلو گرفته در بندر آستارا در سال ۹۶ و نسبت به به مدت مشابه سال قبل تر از آن اشاره کرد و افزود: تخلیه و بارگیری کالا در سال گذشته در بندر آستارا حدود  ۱۸ درصد رشد داشته است.

محمود میر نبیلی با بیان اینکه طی سال گذشته ۱۰۲ فروند کشتی تخلیه و ۱۰۱ کشتی در این بندر بارگیری کرده اند، گفت: طی این مدت بیش از  ۸۰ هزار تن کالا صادر و ۱۱۲ هزار و ۱۵۱ تن کالا وارد شد.

 میر نبیلی انواع چوب، تخته ام دی اف، سیمان، کاشی و سرامیک، شمس آهن، گج ساختمانی، رول آهن، کربنات سدیم، پلی اتیلن و سنگ گرانیت را مهمترین کالاهای جابه جا شده در بندر تجاری آستارا عنوان کرد.

ضرورت توجه ویژه به بندر آستارا

در حال حاضر حمل و نقل دریایی و ریلی به لحاظ  هزینه، زمان و امنیت به عنوان بهترین مسیرهای حمل و نقل کالاها شناخته شده است، لذا بندر و منطقه ویژه اقتصادی آستارا برای بازرگانان و بنگاه های تولیدی استان های کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است.  

با بهره گیری از این مسیر دریایی و خط ریلی آستارا، میزان مسافت برای حمل کالا در این منطقه از کشور حدود ۱۸۰ کیلومتر در خشکی و ۱۵۰ مایل در دریا کاهش می یابد و طبعا  این امر نقش موثری در کاهش قیمت تمام شده کالاها دارد.

وجود زیر ساخت های مورد نیاز جهت گسترش و تسهیل مراودات ایران با کشورهای حاشیه دریای خزر بسیار مهم است و در این میان با توجه به اهمیت ترانزیت کالا از مسیر دریایی و با توسعه خطوط راه آهن سراسری در گیلان و به تبع آن اتصال خط ریلی به بندر تجاری آستارا می تواند از ظرفیت های لازم این بندر در حوزه اقتصادی زمینه را برای ارتقای جایگاه ترانزیتی کشور بالا برده و از حمل و نقل ترکیبی بهره برداری کرد.