قشم به عنوان بزرگترین جزیره غیر مستقل جهان و بزرگترین جزیره خلیج فارس بعد از جزیره خارک یکی از مهمترین مناطق حوزه نفت و گاز کشورمان در جنوب کشور محسوب می شود که هنوز از ظرفیت های فراوان آن استفاده نشده است.
به گزارش فرینا، این جزیره با یکهزار و 500 کیلومتر مربع وسعت با تبدیل شدن به منطقه آزاد در سال 1370 همواره از سوی مسئولان سازمان منطقه آزاد در پی ایجاد تحول در بخش های مختلف از جمله حوزه سرمایه گذاری نفت، گاز و انرژی در این جزیره بوده است.
متاسفانه چند ده شرکت در طول این دوره 25 ساله تنها با ارائه طرح برای فعالیت در حوزه نفت و انرژی قشم، زمین مورد نیاز را از سازمان منطقه آزاد تحویل نموده و بدون هیچ اقدام عملیاتی، زمین ها را با امید به افزایش قیمت و فروش آن رها کرده و به کسب و کار دیگری مشغول شده اند.
با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید در سال 1392 و انتخاب حمید رضا مومنی به عنوان رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در اواخر اسفند ماه سال 1393 شاهد اتفاقات مهمی در برخورد با واگذاری زمین به اشخاص حقیقی و حقوقی و شرکت ها بوده ایم که از جمله آنها می توان به ابطال 47 مجوز فعالیت اقتصادی در حوزه نفت وانرژی اشاره کرد.
حمایت از سرمایه گذاران واقعی در قشم
مدیریت ارشد سازمان منطقه آزاد قشم در دولت تدبیر و امید از همان روزهای آغازین حضور در این جزیره، بر رویکرد این سازمان در حمایت از سرمایه گذاران واقعی اعم از داخلی و خارجی براساس داشتن سرمایه مورد نیاز، اهلیت کار، طرح دارای توجیه اقتصادی و توان اجرای کار در زمان تعیین شده، تاکید کرد.
با اعلام این سیاستگذاری از سوی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم، تیم منتخب این سازمان در حوزه های مختلف از جمله در موضوع چگونگی واگذاری زمین به شرکت های حوزه نفت و انرژی شکل گرفت و نتیجه آن در این حوزه بسیار مهم، ابطال بالغ بر 50مجوز فعالیت شرکت غیر فعال از مجموع 67 مجوز فعالیت اقتصادی صادره در حوزه های نفت و انرژی بود.
به گفته محمد جواد دهقانی تفتی، این مجوز ها برای احداث پالایشگاه مجتمع های پتروشیمی، اجرای سوخت رسانی و ذخیره سازی صادر شده بود که به علت عدم انطباق با اصول و قوانین و مقررات شرکت ملی نفت، شرکت ملی گاز ایران و شرکت صنایع پتروشیمی، باطل گردید.
سرمایه گذاری 10 میلیارد دلاری در پنج حوزه انرژی جزیره قشم
وی افزود: با لغو این مجوزها، فضای مناسبی برای انجام فعالیت های جدید در این حوزه فراهم شد به طوری که برای پنج حوزه پالایشگاه، پتروشیمی، نیروگاه، ذخیره سازی و سوخت رسانی در این منطقه موافت های اصولی برای سرمایه گذاری بیش از 10 میلیارد دلاری آماده گردیده است.
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در امور نفت و انرژی با اشاره به موافقت وزارت نفت برای ایجاد چهار پالایشگاه با خوراک نفت سنگین و فوق سنگین در قشم، اعلام کرد: با صدور مجوز برای فعالیت اقتصادی این چهار پالایشگاه، 22 هزار و 178 میلیارد ریال در این حوزه سرمایه گذاری شده و خواهد شد.
براساس سیاست های سازمان منطقه آزاد قشم، یکی از واحدهای حوزه نفتی در این جزیره در سال 1395 فعالیت خود را با ظرفیت 70 هزار بشکه نفت خام برای تولید قیر و نفت و با پنج هزار و 548 میلیارد ریال سرمایه گذاری آغاز کرد که تاکنون با یک هزار و 660 میلیارد ریال هزینه، 30 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
یک واحد پالایشگاهی دیگر نیز با ظرفیت 30 هزار بشکه نفت خام سنگین و برآورد اعتبار سه هزار و 367 میلیارد ریال در این جزیره تاکنون 28 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
دهقانی تفتی در ادامه سخنان خود افزود: پالایشگاه 40 هزار بشکه ای نفت خام صادراتی برای تولید بنزین با اعتبار 10 هزار و 114 میلیارد ریال تاکنون پنج درصد پیشرفت فیزیکی داشته و سازمان منطقه آزاد قشم با هدف تامین منابع مالی آن با یک شرکت داخلی در حال مذاکره می باشد.
وی ادامه داد: اجرای واحد چهارم پالایشگاه با ظرفیت 30 هزار بشکه در روز نیز به سه هزار و 149 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که به دلیل عدم تمدید موافقت اصولی از طرف وزارت نفت و نیز عدم تمدید مجوز فعالیت اقتصادی، اجرای این طرح متوقف مانده است.
اختصاص 25 میلیون متر مکعب گاز برای چهار واحد پتروشیمی و تاسیسات جانبی آن در قشم
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در امور نفت و انرژی همچنین از رایزنی های انجام شده با وزارت نفت و تخصیص 25 میلیون متر مکعب گاز در روز برای خوراک 4 واحد پتروشیمی و احداث واحدهای جانبی آن در این جزیره خبر داد.
او افزود: برای ایجاد این چهار واحد پتروشیمی، 170 هزار و 435 میلیارد ریال اعتبار مورد نیاز است که هم اکنون در مرحله تهیه برنامه جامع و جانمایی قرار دارد که متانول و محصولات پایین دستی از آن جمله محصولات این واحدها است که پیش بینی می شود سالانه 6 میلیون تن محصولات پتروشیمی در این واحدها تولید شود.
انتخاب تیم متخصص و توانمند حوزه نفت و انرژی در سازمان منطقه آزاد قشم، طی سه سال گذشته شرایط ویژه ای را برای سرمایه گذاری در این حوزه مهم اقتصادی به همراه داشته به طوری که انتظار می رود طی چند سال آینده قشم به قطب مهم انرژی کشور تبدیل شود.
ایجاد نیروگاه های سیکل ترکیبی و خورشیدی، راه اندازی سایت ذخیره سازی نفت خام و فرآورده های نفتی، ایجاد سایت سوخت رسانی به کشتی ها و خط انتقال گاز از بندرعباس به گَوَرزین از جمله اقدامات مهم دیگری است که براساس سیاست های حمیدرضا مومنی رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در این جزیره با جدیت دنبال می شود.
ایجاد نیروگاه های سیکل ترکیبی و خورشیدی در قشم
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در امور نفت و انرژی گفت: طرح ایجاد یک نیروگاه سیکل ترکیبی با توان تولید 500 مگاوات برق و 100 هزار متر مکعب آب در روز با 386 میلیون یورو ارز و سه هزار و 550 میلیارد ریال سرمایه گذاری در این منطقه در حال اجراست که تا کنون 31 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
وی افزود: یک نیروگاه 500 مگاواتی سیکل ترکیبی دیگر هم با همان ظرفیت توان تولید و با اعتباری معادل 16 هزار و 950 میلیارد ریال در جزیره قشم با 8 درصد پیشرفت فیزیکی در حال فعالیت می باشد.
دهقانی تفتی ادامه داد: در حوزه تولید برق پاک از انرژی خورشیدی در جزیره قشم، یک واحد در سال 1396 با توان تولید 10 مگاوات برق و با هزینه هشت میلیون یورو توسط سرمایه گذار کشور ایتالیا به بهره برداری رسید که سالانه بیش از پنج هزار خانوار می توانند از انرژی حاصل از این فعالیت پاک استفاده کنند.
اشتغال 100 نفر کارگر، کارشناس و تکنیسین از زمان اجرا تا زمان بهره برداری نیروگاه خورشیدی در قشم، ایجاد 25 کیلومتر کابل آلومینیومی، 200 کیلومتر کابل خورشیدی و نصب 30 هزار پنل خورشیدی از جمله فعالیت ها برای راه اندازی این طرح بوده است.
به گفته وی، احداث سه طرح نیروگاه خورشیدی دیگر با توان 10، 20 و 40 مگاوات و با سرمایه ای معادل 94 میلیون و 800 هزار یورو نیز در این جزیره در دست اقدام است که تاکنون محل احداث این نیروگاه ها جانمایی و تفاهمنامه فروش برق تولیدی آنان نیز اخذ شده است.
ایجاد سایت ذخیره سازی نفت خام و فرآورده های نفتی
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در امور نفت و انرژی گفت: در حوزه ذخیره سازی نفت خام و فرآورده های نفتی جزیره قشم هم 2 واحد ذخیره سازی پیشبینی شده که برای اجرای آنها حدود 750 میلیون یورو اعتبار نیاز است.
وی افزود: یک واحد با ظرفیت ذخیره سازی 6.4 میلیون بشکه نفت خام و با اعتبار یکهزار و 135 میلیارد ریال تاکنون 34 درصد پیشرفت فیزیکی داشته که فعالیت های اجرایی آن به دلیل تغییر شرایط مالی و منابع خارجی با کندی دنبال می شود.
دهقانی ادامه داد: واحد ذخیره سازی نفت خام و فرآورده های نفتی دیگر نیز با ظرفیت 10 میلیون بشکه و با اعتبار 250 میلیون یورو در مرحله صدور مجوز فعالیت اقتصادی قرار دارد.
ایجاد سایت سوخت رسانی به کشتی ها
او همچنین به اقدامات انجام شده برای ایجاد یک واحد سوخت رسانی به کشتی های عبوری در خلیج فارس با ظرفیت 50 هزار تن و با اعتبار 485 میلیارد ریال که در مرحله بهره برداری قرار دارد اشاره کرد و گفت: مرحله دوم این طرح نیز با اعتباری برابر با 330 میلیارد ریال تا کنون 80 درصد پیشرفت فیزیکی داشته که برای توسعه نیاز به تامین منابع مالی دارد و مذاکرات با سرمایه گذاران داخلی و خارجی در حال انجام است.
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در امور نفت و انرژی ادامه داد: طرح توسعه سوخت رسانی با ظرفیت 500 هزار تن و با اعتبار 500 میلیون یورو به همراه تمامی طرح های جانبی شامل ارائه 23 خدمات به کشتی ها از قبیل تعمیر، نگهداری و رفع نیازهای کشتی های ورودی از جمله آب آشامیدنی و تغذیه در دست بررسی است.
وی افزود: تامین مسائل بهداشتی و درمانی کشتی ها، کترینگ، جابجایی نفرات، گمرک، بازار، هتل، فرودگاه، بانک، ترانزیت و ترانسپورت از دیگر خدمات تدوین شده در این طرح است که عملیات اجرایی آن پس از تهیه طرح جامع و تامین منابع مالی آغاز می شود.
دهقانی با اشاره به تغییر سوخت کشتی ها به سوخت های پاک از جمله LNG تا سال 2020 میلادی گفت: یک واحد LNG با ظرفیت تولید دوهزار تُن در روز و با اعتبار 350 میلیون دلار در این جزیره ایجاد می شود که این طرح هم اکنون در مرحله تهیه طرح جامع و انتخاب سرمایه گذار قرار دارد، این طرح تا ظرفیت چهار هزار تن در روز قابل توسعه می باشد.
وی اذعان کرد: برای تخلیه خوراک طرح های ذکر شده و نیز بارگیری فرآورده های نفتی در قشم یک اسکله نفتی با اعتبار 2 هزار و 439 میلیارد ریال در سایت پالایشگاهی در منطقه صنعتی کاوه در حال اجراست.
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در امور نفت و انرژی افزود: اجرای این اسکله تا کنون 44 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و پیشبینی می شود در خردادماه سال 97 به بهره برداری برسد.
ایجاد خط انتقال گاز از بندرعباس به گَوَرزین
وی گفت: همچنین شرکت ملی گاز ایران برای تامین سوخت نیروگاه ها و تخصیص خوراک طرح های خط انتقال گازبا قطر 30 اینچ و به طول 53 کیلومتر از بندرعباس به گَوَرزین را اجرا می کند که اجرای آن به یکهزار و 200 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد، که اعتبار فنی و مهندسی طرح آماده و نسبت به انتخاب پیمانکار و اجرای آن اقدام لازم بعمل آمده است.
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در امور نفت و انرژی تصریح کرد: هم اکنون فعالیت های مقدماتی این طرح 10 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و پس از اتمام مطالعات زیست محیطی برای عبور خط انتقال لوله از کف یا زیر دریا، در مدت 14 ماه به انجام می رسد.
وی ادامه داد: همچنین خط لوله انتقال گاز از میدان گازی گَوَرزین به منطقه های صنعتی سوزا و کاوه هر کدام به طول تقریبی 25 کیلومتر در مرحله مطالعه قرار دارد که برای اجرای آن یک میلیارد و 200 میلیون ریال هزینه می گردد.
بنا به این گزارش، 17 میدان نفت و گاز در جزیره قشم و حومه آن وجود دارد که 5 میدان در داخل جزیره و در نزدیکی روستاهای سَلَخ و گَوَرزین قرار دارد که هم اینک از میدان گورزین و هنگام روزانه 15 هزار بشکه نفت خام و 4.5 میلیون متر مکعب گاز در این منطقه تولید می کند.
جزیره قشم با وسعت یکهزار و 500 کیلومتر مربع از تنگه هرمز به موازات ساحل جنوبی ایران به طول 135 کیلومتر و عرض میانگین 11 کیلومتر در خلیج فارس گسترده شده است. شهرستان قشم شامل جزیره های قشم، هرمز، هنگام و لارک حدود یکهزار و 628 کیلومتر مربع وسعت و 150 هزار نفر جمعیت دارد.