سخن از گردشگري یا تقویت زيرساخت‌هاي اين صنعت كه به میان می‌آید، تمامي چشم‌ها به‌سوي دولت و خزانه آن است، به‌باور عموم مردم دولت تنها مسئول رونق صنعت گردشگري در كشور است؛ باوري كه شوربختانه غلط است، چرا كه دولت تنها بخشي از توسعه اين صنعت را برعهده دارد و بخش ديگر اين توسعه برعهده مردم است. هم‌اكنون چرخ اقتصاد بسياري از كشورهاي جهان از طريق گردشگري به حركت در مي‌آيد، صنعتي كه مردم همراه دولت در شكوفايي آن تاثير مستقيم داشته‌اند.

البته این خیزش و خواستن مردمی به معنای نفی حمایت دولت‌ها در فراهم سازی بسترهای مورد نیاز و حمایت آن‌ها از این صنعت نیست! اما از آنجایی‌که صنعت گردشگری موازی بر جغرافیای بومی حرکت می‌کند، به‌همين دليل مهم‌ترین بخش پویایی آن ،صرف فعل خواستن از سوی بومیان به‌عنوان اصلی‌ترین گردانندگان این صنعت است. تلاقی و هم‌افزایی حمایت‌های دولتی و تلاش بومیان می‌تواند به‌عنوان بزرگ‌ترین گام در رونق صنعت پر سود گردشگری در روزگار تحريم نفتي ايران باشد.

مبین بلوچ را بشناسیم!

در سال‌هاي اخير اكوتوريسم، بخش جذاب صنعت گردشگري است كه جايگاه ويژه‌اي در دنيا به‌دست آورده است. براساس تحقيقات، اكوتوريسم از يك سو به‌عنوان راه‌حل حفاظت از جنگل‌ها، تالاب‌ها، درياچه‌ها، رودخانه‌ها و دركل محيط زيست ايران مطرح مي‌شود و از سوي ديگر به‌عنوان بحث معيشت جايگزين كشاورزان و دامداران، توسعه زيرساخت‌هاي گردشگري و درنهايت توسعه صنعت گردشگري نيز مطرح مي‌شود. درحال حاضر بازار اكوتوريسم در كشور بسيار داغ شده است و روزانه تورهاي بسياري در اين بخش اجرا مي‌شود. يكي از مناطقي كه در بحث اكوتوريسم به‌شدت مورد توجه قرار گرفته، سيستان‌وبلوچستان است. استاني كه بيش از 11درصد مساحت كشور را در برگرفته اما كمتر ايراني از آن بازديد كرده است. چند وقتي است كه نام سيستان و بلوچستان بر سر زبان‌ها افتاده و گردشگران كه به اين استان سفر كرده‌اند، تجربه‌ها و خاطرات شيرين خود را در شبكه‌هاي اجتماعي با ديگران به اشتراك گذاشته‌اند. اگر نام سيستان و بلوچستان را در شبكه‌هاي اجتماعي جست‌وجو كنيد با جواني از ديار رستم آشنا مي‌شويد كه سال‌هاست براي شناساندن سيستان و بلوچستان به مردم ايران و حتي جهان شبانه‌روزي تلاش مي‌كند. مبین بلوچ 27 ساله ، فرزند نخست پدری کشاورز، اهل روستای صدیق زهی در منطقه دشتیاری چابهار است.

او نزديك به 9سال است که در عرصه فرهنگ و هنر بلوچستان فعالیت می‌کند اما نقطه عطف تمام عمر فرهنگی مبين، سه سال اخیر است که با شروع یک چالش از تمام دنیا دعوت کرده تا به سيستان و بلوچستان سفر کنند.

مبین سه سال است که خانه و‌ حتی خودرو خود را به‌صورت رایگان در اختیار توریست‌ها قرار مي‌دهد تا با این روش بتواند اعتماد گردشگران را به ديار خود جلب کند. او معتقد است از این طریق در دل مسافران رخنه کرده و با کمک آن‌ها می‌تواند زیبایی‌های سيستان و بلوچستان را به رخ جهانیان بکشاند.

نخستين جرقه، دعوت

مبین به «قانون» با شوق و ذوقی وصف ناشدنی از خود و آغاز این راه پر چالش گفت:«مدت‌های زیادی از سيستان‌وبلوچستان دور بودم اما همیشه ذهنم درگير آن منطقه بود. اينكه چگونه مي‌توانم كاري براي پاک کردن زشتی‌هایی که تاکنون از سرزمین مادریم به گوش دنیا رسیده است ،انجام دهم.

با خود گفتم شاید با انتشار تصاویری از زیبایی‌های سيستان و بلوچستان بتوانم کمی از این رنگ سیاه را لااقل خاکستری کنم اما پخش تصاویر تنها راه چاره نبود!به همین دلیل تصمیم گرفتم،با دعوت از چند تن از رفقایی که اهل سفر بودند ،نخستين حرکت خوش آمدگویی به سيستان و بلوچستان زیبا را آغاز کنم .

به این ترتیب با دعوت از آن‌ها ،البته همراه با اقامت و گردشی رایگان ،ایده‌ام را عملی كردم.

شاید باورتان نشود اما درست از زمانی‌که گردشگران به اين منطقه سفر كردند ،تصاویر بسیاری از زیبایی‌های این خطه در شبكه‌هاي اجتماعي توسط همان دوستان منتشر شد و این موضوع باعث جلب توجه گردشگران و حتی آژانس‌های مسافرتی متعددی برای پی بردن به صحت تصاویر و امنیت مکان‌های گردشگری شد».

انتخاب اسم

مبین از انتخاب نام براي اين اين چالش گفت و ادامه داد:«وقتی این حرکت شروع شد ، تصمیم گرفتم نامی برای آن انتخاب کنم ، در واقع اسمی که بتواند مفاهیم مختلفی از زیبایی ، امنيت و آرامش منطقه را به مسافران،منتقل کند.این شد که بلوچستان امن در ذهنم نقش بست و درنهایت همین جمله به عنوان دعوتنامه‌ای برای جذب و جلب مسافران شکل گرفت.هدفم این بود که در کناره حضور گردشگران، یک منبع گردشگری نیز داشته باشم ؛بنابراين هشتگ #بلوچستان_امن_است را راه اندازی کردم تا همه کسانی که به بلوچستان می آیند، تجربه سفرشان را به همراه عکس و مطالب با این هشتگ منتشر کنند تا به این ترتیب منبعی داشته باشیم که توسط خود گردشگران به‌روز‌رسانی می‌شود».

رویای محالی که محقق شد

تلاش های او بالاخره نتیجه داد و سال گذشته پس از 24ماه فعالیت مستمر، وی توانست بلوچستان را به بهترین شکل حتی به دنیا معرفی کند و باعث شود تا گردشگران ترس‌شان نسبت به منطقه زیبای بلوچستان کمتر شده و به بهشت آن‌ها سفر کنند.مبین از همکاری دوستان و خانواده‌اش در این چالش به «قانون» گفت:«عمویم خانه‌ای داشت که به انباری تبدیل شده بود، با کمک دوستانم دستی به سر و روی خانه کشیدیم و کمی آن را تجهیز کردیم .بعد از دیدن جدیت کار ما این بار داییم پیشنهاد داد كه خوراک مسافران را نیز او در رستوران خود به‌صورت رایگان برای ما تامین کند و این‌گونه بود که بامکان و غذای رایگان این چالش نیز به سرعت مهیا شد .هنگامي‌كه پای نخستين توریست‌ها به بلوچستان باز شد،پس از دو سال فعالیت بالاخره میزبان نخستين ميهمانان خارجی از آلمان شدیم؛از نظر همشهریانم،سفر یک خارجی به چابهار امری غیر عادی بود !اما حال و هوای ما چیز دیگری بود ،کلی ذوق و اشتیاق داشتیم و تمام تلاش‌مان بر این بود تا بهترین اقامت و گردشگری را برای آن‌ها رقم بزنیم. برای اینکه میزباني ما کامل باشد و ميهمانان غم غربت به سرشان نزند به سراغ دوستانم که به زبان انگلیسی و آلمانی مسلط بودند، رفتم و خلاصه برنامه ریزی طوری انجام شد که اقامت توریستان خارجی در خانه مترجمان باشد.

فضا آن‌قدر جذاب بود که دو شب و دو روز میزبان آن‌ها بودیم و به اتفاق از تمام دیدنی های چابهار بازدید کردیم ، به یاد دارم که آنا ،همان توریست آلمانی زبان با دیدن کوه‌های مریخی آن‌قدر شگفت زده شده بود که از ما خواست تا در نزدیکی کوه ها از خودرو پیاده شویم .او همان‌گونه که دهانش از تعجب باز مانده بود، با دست زدن به کوها می‌گفت:« باورم نمی شود ،آیا شما این همه زیبایی را با دست ساخته اید؟!».

هجوم گردشگران آلماني به بلوچستان

وقتی برای بدرقه آنا به فرودگاه رفتیم، او گفت:«عادت دارم قبل از سفرهایم اطلاعاتی را از اینترنت دریافت کنم تا گردش راحت‌تری داشته باشم اما متاسفانه اطلاعات خوبی در خصوص سرزمین شما نبود و با این حال دلم را به دریا زدم و امیدوار بودم پس از این سفر ، به‌سلامت به آلمان بازگردم!خلاصه در این تصور بودم که چقدر سخت خواهد بود ، برای رساندن مقصودم در یک جای غریبه با زبان اشاره حرف بزنم اما در کمال ناباوری دیدم که حتی میزبانانم به زبان آلمانی هم مسلط هستند و نمی دانم دستمزد شما چقدر است اما من برای سفر به ایران مبلغی برنامه ریزی کرده بودم که دو هزار یورو از آن باقی مانده و سفره من هم تمام شده است،من می‌خواهم این مبلغ را به شما پرداخت کنم» .

مبین ضمن رد آن مبلغ به وی از هدف و چالش #بلوچستان_امن_است گفته و تاکید داشته که قرار نیست پولی از شما دریافت کنیم ، ما خودمان دوست داشتیم میزبان شما باشیم .

نکته جالب رد پول آنا این بود که مبین و دوستانش بعدها میزبان چندین نفر دیگر از آلمان بودند که آنا ،سفر به چابهار را به آن‌ها پیشنهاد کرده بود ،درواقع این عکس‌العمل بزرگ‌ترین دستاورد تیم جوان بلوچی داستان ما در موفقیت چالش آن‌ها بود.

از قرار این گروه در دو سال اخیر، میزبان 240تا 260نفر توریست های خارجی در منطقه خود بوده اند.

مبين درباره خاطره سفر گردشگران خارجي ديگري به «قانون» گفت: «میزبان مدیرعامل شرکت اورینت آلمان بودم ، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های گردشگری اروپا.قرار بود برای صرف صبحانه وی را بیرون ببرم؛تصمیم گرفتم که برای این دعوت وی را به بازاری که بیشتر افراد آن را قشر کارگری و پایین جامعه تشکیل می داد، ببرم .

پس از صرف صبحانه او بسیار متعجب بود که چرا من با وجود اینکه مشتاقانه منتظرحضورش در بلوچستان بودم، او را به چنین مکانی دعوت کردم! اما در پاسخ به پرسش او گفتم كه من شما را به حضور در این مکان دعوت کردم تا مطلبی را به صورت عملی به شما نشان بدهم . ما جایی رفتیم که کم سوادترین قشر و ضعیف ترین افراد جامعه بلوچ از لحاظ مالی در آنجا حضور داشتند و شما در امینت کامل کنار آن‌ها صبحانه میل کردید.

دقت کنید اگر هم قرار باشد اتفاقی در بلوچستان برای کسی بیفتد، باید در این گونه مکان ها رخ بدهد!

وی وقتی از قصد من آگاه شد،بسیار خوشحال شد و این کار تاثیر مثبتی در تغییر نگاهش نسبت به امنیت منطقه ایجاد كرد».

سياه‌نمايي رسانه ملي

تبلیغات منفی در فیلم ها بزرگ‌ترین آسیب به بلوچستان است؛مبین با ابراز گلايه از برخی کارگردانان گفت:«متاسفانه بخش بیشتری از لوکیشن های فیلم هایی که نمایشی از ناامنی،قاچاق،مواد مخدر و گروگانگیری در آن‌ها موج می‌زند در منطقه ماست و این موضوع تاثیر بسیار بدی در جلب اعتماد مسافران گذاشته است؛ به همين دليل نقش صداوسیما و فرهنگ و هنر در بازتاب توانمندی ها و زیبایی‌های مناطقی چون سيستان و بلوچستان بسیار پر اهمیت است ».

نخستين جشنواره نوروزی موسیقی چالش

اما با وجود تمام تبلیغات منفی، این جوان روستایی با همت خود و دوستانش توانست با شروع چالش #بلوچستان_امن_است در همین راستا یک فستیوال موسیقی برای نوروز امسال برگزار كند که خوشبختانه مورد استقبال بی سابقه ای در چابهار قرار گرفت.

خدماتم رایگان بود

خدمات رايگان بخش جالب و البته مهم اين چالش است، مبين درباره خدمات رايگان گفت:« تصور خیلی‌ها از توضیحاتم این بود که ما اقامتگاه بوم گردی داریم؛ در صورتی‌که این‌گونه نبود و تمامی خدمات ما به‌صورت رایگان ارائه می‌شد اما با افزایش حضور گردشگران دیگر به‌تنهایی از پس مخارج آن‌ها بر نمی‌آییم».

برای بقا نیاز به کمک داریم

این جوان بلوچ تمام‌ وقت خود را برای میزبانی گردشگران و ‌راهنمایی و ‌همراهی آن‌ها گذاشته است، اما به دلیل افزایش گردشگران دیگر از حمایت خانواده برخوردار نیست و این مهم باعث شده که دیگر آهی در بساط برای ادامه نداشته باشد.او با ذكرخاطره‌اي از خدمات رايگاني كه به گردشگران ارائه كرده بود،گفت:«به‌خاطر دارم كه حدود ۵۰ نفر ميهمان در خانه داشتم ولی در حسابم ۵۰هزار تومان بیشتر نبود و نمی‌دانم از کجا و‌ چگونه آن شب از ميهمان‌هایم پذیرایی کردم. در چند سال اخیر با اینکه با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنم ، اما این کار را تا امروز با عشق ادامه داده‌ام و خدا را شاکرم که امروز سیستان و‌ بلوچستان به عنوان یکی از مقاصد گردشگری در کشور شناخته می‌شود و حتی بسیاری از گردشگران حاضرند برای خدمات گردشگری مبلغی هم بپردازند و به نظر می‌رسد باتوجه به وضعیت فعلی ،برای ادامه فعالیت‌هایم ‌نیاز به درآمدزایی دارم و متاسفانه بدهی‌های زیادی برای رسیدن به این هدف دارم. اما خوشحالم که با وجود تمام سختی‌هایی که بر من وارد شده است،بعد از معرفی این چالش، مناطقی چون زاهدان ، چابهار و‌دَرک، درگیر توریسم شده‌اند و چون بیشتر مکان‌های گردشگری در روستاهاست، شاهد بازگشت امید و رونق به آن مناطق فراموش شده خواهیم بود .او همچنین از آموزش‌های مختلف به روستاییان آن مناطق برای آشنایی با شیوه‌های گردشگری خبر داد».

حمایت نمی شویم

مبین از ساخت یک خانه بوم گردی خبر داد و گفت:«به‌دليل مشکلات مالی نیمه‌كاره رها شده و ‌ هشت ماه است که از کانال‌های مختلف مثل میراث فرهنگی و‌ منطقه آزاد برای اخذ تسهیلات بوم گردی و گردشگری اقدام کرده‌ام اما تا امروز صدایم به جایی نرسیده است» .

بی مهری صدا و سیما

این جوان خلاق و باانگیزه دو مرتبه به صدا و سیما دعوت شده اما متاسفانه هر بار با بهانه ای از پخش برنامه او جلوگیری شده است!با وجود تنگناهای مالی فراوان مبین داستان ما دست از فعالیت های فرهنگی خود بر نداشته و اکنون در حال فرهنگ سازی در زمینه چالش بي‌زباله، حفظ بافت تاريخي و‌ فرهنگ روستاییان است.

یاسمن مرادی / روزنامه قانون