منطقه ویژه اقتصادی به محدوده جغرافیایی در داخل مرز کشور اطلاق می‌شود که قوانین تجاری حاکم بر آن تا حد زیادی در قیاس با سایر نقاط کشور از محدودیت کمتری برخوردار است. این مناطق دارای چهارچوب مناسبی به منظور ورود و شروع به فعالیت کارآفرینان است.
اگر بخواهید یک نمونه کسب‌و‌کار خارجی در داخل کشور راه‌اندازی کنید فرآیند شروع به کار شما چگونه خواهد بود؟ برای مثال تولید لوازم خانگی یا هر محصولی که نیاز به ورود تجهیزات و ماشین‌آلات از خارج کشور داشته باشد. نخست شما باید به فکر اجاره یا احداث یک سوله یا مکانی برای استقرار ماشین‌آلات خود باشید که نیازمند صرف هزینه اولیه زیادی است. در گام بعدی شما برای وارد کردن تجهیزات مورد نیاز، باید تعرفه گمرکی پرداخت کنید که ممکن است این فرآیند نیز بار مالی سنگینی به شما تحمیل کند. مجموعه این عوامل موجب می‌شود هزینه تمام شده شما برای تولید محصول افزایش یافته و بالطبع قدرت رقابت‌پذیری شما در مقابل محصولات مشابه کاهش یابد.
اما اقتصاد برای رفع این مشکل و تسهیل امور کارآفرینان و سرمایه‌گذاران حقیقی برای ورود به عرصه تولید، راهکار مناسبی در نظر گرفته است. راه‌اندازی چنین کسب‌وکارهایی در مناطق ویژه اقتصادی تا حد زیادی موجب کاهش هزینه‌های تولیدی فعالان اقتصادی می‌شود. منطقه ویژه اقتصادی به محدوده جغرافیایی در داخل مرز کشور اطلاق می‌شود که قوانین تجاری حاکم بر آن تا حد زیادی در قیاس با سایر نقاط کشور از محدودیت کمتری برخوردار است. این مناطق دارای چهارچوب مناسبی به منظور ورود و شروع به فعالیت کارآفرینان است. برای مثال اگر میانگین قیمت زمین در نقاط شهری، متری ۷۰۰ هزار تومان باشد شما می‌توانید در منطقه ویژه اقتصادی زمین‌هایی با قیمت زیر متری ۱۰۰ هزار تومان خریداری کنید. علاوه‌بر این در منطقه ویژه اقتصادی پروانه کسب درآمد و تولید با بررسی طرح توجیهی فنی و تخصص شما، راحت‌تر از طی مراحل پر پیچ و خم در بیرون صادر می‌شود.
زیرساخت‌های موجود در مناطق ویژه اقتصادی به‌گونه‌ای طراحی شده که شما دسترسی به انواع منابع آب و انرژی با قیمت مناسب داشته باشید. به دیگر بیان شما ضمن احداث محل شرکت خود، مسیر به مراتب راحت‌تری برای دریافت برق صنعتی، سیستم فاضلاب مناسب یا منابع آب و... خواهید داشت. علاوه‌براین واردات تجهیزات شما با تعرفه گمرکی پایین میسر است. شما می‌توانید تجهیزات خود را با معافیت‌های مناسب گمرکی و مالیاتی وارد منطقه ویژه اقتصادی کنید حتی اتومبیل شما برای تردد در محدوه منطقه ویژه اقتصادی معاف از تعرفه‌های گمرکی خواهد بود. در این مکان شما هم امکان صادرات محصولات خود به خارج کشور را دارید هم واردات آن به داخل کشور. باید در نظر داشت خروج هر کالایی از منطقه ویژه اقتصادی به داخل مرز کشور همانند سایر کالاهای وارداتی مشمول اخذ هزینه‌های گمرکی خواهد شد اما این کانال هم مزیت‌های خاص خود را دارد.
تا زمانی که شما تجهیزات و مواد اولیه خود را با تعرفه‌های پایین گمرکی وارد می‌کنید از مزایای این مجرا برخوردار هستید، حال وقتی قصد وارد کردن محصول تولیدی خود به داخل مرز کشور را دارید متناسب با ارزش افزوده‌ای که در کالا ایجاد کرده‌اید باز هم می‌توانید از معافیت‌های گمرکی و مالیاتی برخوردار شوید. همان‌طور که می‌بینید منطقه ویژه اقتصادی هم امکان صادرات محصولات به خارج کشور را فراهم می‌کند، هم موجب بهبود وضعیت محصولات وارداتی و صنایع مربوط به آن می‌شود. در هر کشور با توجه به پتانسیل موجود در هر منطقه می‌توان سیاست‌های کلی در ایجاد و مدیریت مناطق ویژه اقتصادی اتخاذ کرد. این سیاست‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که در هر منطقه متناسب با نیاز آن، صنایع مربوطه شروع به فعالیت کنند. علاوه‌بر این مناطق ویژه نیازمند حمایت‌های دیگری نیز هستند.
برای مثال اگر قرار است شرکتی محصولی خاص را که در حال حاضر واردات آن در کشور بالاست تولید کند، دولت نخست باید بررسی کند طرح توجیهی و فنی آن به‌گونه‌ای باشد که بتوان نتیجه گرفت شروع به فعالیت آن ضمن ایجاد اشتغال، نهایتا موجب کاهش خروج ارز و بهبود کیفیت آن محصول در کشور خواهد شد.
مناطق ویژه اقتصادی امکان رشد و توسعه اقتصادی، ورود سرمایه‌ها به چرخه اقتصاد، افزایش درآمد عمومی و اشتغال، همچنین بهبود وضعیت تکنولوژی صنایع را میسر می‌کند. علاوه‌بر این واحدهای تولیدی در مناطق ویژه می‌توانند از عوارض جانبی مثبت در کنار هم بهره‌مند شوند. برای مثال صنایعی که نیاز به بخش‌های تخصصی مختلف دارند می‌توانند با کنار هم قرار گرفتن در منطقه ویژه زنجیره تولید مناسبی با کاهش هزینه‌های واسطه‌ای ایجاد کنند.