رونق و توسعه صنعت گردشگری به دلیل درآمدزا بودن و سود سرشار آن یکی از آرزوهای و برنامه‌های دولت‌ها در قرن حاضر است و به هر ترتیب با به کارگیری امکانات خود قصد تحقق آرمان‌های خود را در این صنعت روبه توسعه در جهان داشته و دارند.
یکی از سیاست‌ها و نسخه‌هایی که مسئولان گردشگری برای موفقیت و توسعه این صنعت بینالمللی در نظر گرفته‌اند، بحث برندسازی برای گردشگری بوده و هست. اگر چه بحث برندسازی در دیگر صنایع نیز برای موفقیت آنها مطرح شده، اما ظاهرا کارکرد علمی و عملی آن در بحث اقتصاد گردشگری نیز طی چند سال گذشته به اثبات رسیده است.
بی‌تردید در مسیر ایجاد برند گردشگری ریزه‌کاری‌های بسیار زیادی وجود دارد که نمی‌توان با نگاهی سطحی از این موضوعات به سادگی گذشت و بی‌شک استفاده از تجربیات و نمونه‌های موفق در جهان می‌تواند در دسترسی به این مهم نقش پررنگی را بازی کند.
بنابراین بسیاری از کشورهای مطرح در این صنعت اقدام به سرمایه‌گذاری‌های کلان در خصوص برندسازی برای صنعت گردشگری خود کرده‌اند که در این زمینه می‌توان به ترکیه، تایلند، استرالیا، ژاپن، چین و هندوستان اشاره کرد. برخی از این کشورها حتی به ساخت یک برند یا دو برند بسنده نکرده‌اند و با سرمایه‌گذاری‌های هنگفت دست به انتخاب و معرفی بیش از ده‌ها برند در زمینه‌های مختلف این صنعت زده‌اند.
در حوزه مناطق آزاد کشور ما نمونه موفق برند، جزیره کیش را در حوزه گردشگری و تنها در یک نقطه از هفت منطقه آزاد خود داریم؛ این موضوع با توجه به ظرفیت‌های بسیار بزرگی که در تک‌تک مناطق آزاد کشور از حیث گردشگری و تنوع اقلیمی وجود دارد، نشان از توجه کم به این ابر حوزه اقتصادی می‌باشد.
اگر قصدمان توسعه پایدار گردشگری ایران با توجه به ظرفیت مناطق آزاد کشور است، باید به ارتقای تخصص نیروی انسانی موجود، توجه شود و بدون توجه به این مهم نمی‌توانیم شاهد توسعه باشیم. ضرورت آموزش عمومی و تخصصی گردشگری یکی از مهم‌ترین معقوله‌های رسیدن به ایجاد برندینگ در این حوزه به شمار می‌آید و با مشخص شدن جایگاه گردشگری در ایران، می‌توان منابع فعلی گردشگری از جمله هنر، طبیعت بکر، تنوع آب و هوایی و ده‌ها مزیت ایران زمین را به عنوان جاذبه‌های این مناطق معرفی کرد.
همچنین در اکثر کشورهای پیشرفته، جایگاه گردشگری در صحنه علمی و آکادمیک آنها موقعیت ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. در این کشورها دانشکده‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز علمی و تحقیقاتی دقیقا مثل دیگر رشته‌های تحصیلی مشغول تربیت دانشجو و متخصصان این صنعت هستند و دوره‌های مختلفی را در این زمینه برگزار می‌کنند. بنابراین ما نیز باید حتما این مسیر را طی کنیم و به گردشگری ایران صرفا به عنوان یک مقوله اجتماعی و صرفا داخلی نگاه نکنیم و با ترافیک مردمی در چند روز تعطیل در طول سال در مناطق ، آواز موفقیت در حوزه جذب گردشگر را نخوانیم؛ موفقیت ما زمانی شکل می‌گیرد که بتوانیم در یک گروه بزرگ و با هدفی مشخص در کنار کار علمی در حوزه ایجاد صنعت پایدار گردشگری در منطقه آزاد خود فعالیت کنیم.
شاید بهترین راهکار و برنامه، شروع بستر آموزش گردشگری از دبستان‌ها و حتی سنین کودکی با کار فرهنگی در جوامع محلی مناطق آزاد باشد تا ابتدا فرهنگ گردشگری رونق بگیرد و در سنین بزرگسالی همان کودکان، صنعت گردشگری را رونق بخشند، چون نگاه و فرهنگ درستی از گردشگری را در اختیار خواهند داشت.
ایجاد هلدینگ گردشگری در مناطق آزاد کشور نیز خود یکی از راهکارهای عملیاتی این امر می‌باشد، هلدینگی که با حضور متخصصین این حوزه و نگاه کارشناسی به ظرفیت‌های هر یک از مناطق آزاد کشور می‌تواند با یک مدیریت واحد با هماهنگی با مناطق و نیز فعالیت بر روی کشورهای همسایه مناطق، شروع به جذب و فعالیت در حوزه معرفی و ایجاد برند گردشگری در مناطق آزاد انجام دهد و با همکاری با شرکت‌ها و مجموعه‌های بزرگ گردشگری در کشورهای همسایه و ایجاد تعامل و توافق با ایرلاین‌های بزرگ و معتبر دنیا در سطح منطقه، در شناسایی و ترغیب گردشگران خارجی به استفاده از منابع بکر و جذاب مناطق آزاد کشور فعال و پویا عمل کند.
اگر ما با مدیریت صحیح و تعامل درست در حوزه گردشگری موفق به رویداد دو اتفاق در کنار ساخت برند گردشگری شویم، در آینده شاهد رشد و رونق صنعت گردشگری در مناطق آزاد خواهیم بود که عبارتند از:
1- صنعتی شدن مقوله گردشگری در کنار صنایع دیگر در مناطق آزاد کشور
2- علمی شدن صنعت گردشگری و تربیت نیروی متخصص در این حوزه
البته این دو رویداد باید همزمان با یکدیگر صورت گیرد تا بتوانیم آینده مناسبی را برای گردشگری در مناطق آزاد کشورمان شاهد باشیم.
برپایایی نمایشگاه‌ها و همایش‌های تخصصی و دعوت از شرکت‌های بزرگ و فعال در حوزه گردشگری در منطقه و همچنین حضور اساتید بینالمللی در این حوزه در کنار تبلیغات تاثیرگذار می‌تواند در پایداری و تقویت این حوزه صنعتی نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری را ایفا نماید.
** حسین مرادی – سردبیر هفته نامه مناطق آزاد