لنج های سرافراز یادگار دوران دیرینه قشم


اینجا گوران روستایی در 80 کیلومتری شهر قشم با مردان سالخورده و جوانی چون شیرمردان دوران دفاع مقدس که به رسم وفاداری به انقلاب و نظام اسلامی، آستین همت را بالا زده و در ساخت شناورهای لنج به عنوان یادگار نیاکان خود با شور و شعفی خاص تلاش می کنند تا نام و یاد و خاطره آنان همچنان بر سر زبان ها باقی بماند.

به گزارش فرینا، اینجا گوران روستایی در 80 کیلومتری شهر قشم با مردان سالخورده و جوانی چون شیرمردان دوران دفاع مقدس که به رسم وفاداری به انقلاب و نظام اسلامی، آستین همت را بالا زده و در ساخت شناورهای لنج به عنوان یادگار نیاکان خود با شور و شعفی خاص تلاش می کنند تا نام و یاد و خاطره آنان همچنان بر سر زبان ها باقی بماند.

زیبایی کار بزرگمردان روستای گوران جزیره قشم آنجا بیشتر نمایان می شود که بدون رسم الخط و نقشه از صفر تا صد لنج های عظیم را در طول یک تا دو سال می سازند و با آسودگی خاطر آن را با هدف بهره مندی در بخش اقتصادی در طول سال های بلند، به آب می اندازند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم از لنج سازی به عنوان  یکی از مهم ترین، بزرگترین و اقتصادی ترین مصداق های صنایع دستی دنیا نام برد که در هر کشوری به شیوه ی مرسوم و متعارف خود دنبال می شود.

سید محمد امین جعفری حسینی اعلام کرد: روش و متد ساخت لنج و شیوه دریانوردی بادبانی ایرانیان حاشیه خلیج تا ابد فارس در یونسکو به عنوان اثر ناملموس ثبت جهانی شده است .

وی با اشاره به هنر صنعت لنج سازی در جزیره قشم، افزود: مردمان روستای بندری گوران در جزیره زیبا و اعجاب انگیز قشم هنوز و همچنان با همان روش سنتی اقدام به طراحی، ساخت و هدایت لنج های چوبی به دریا می کنند و در حقیقت می توان لنج هایی که در حال حاضر در این روستای غرب جزیره ساخته می شوند را آخرین بازماندگان این نمونه ها به حساب آورد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم به نقش ارزشمند فعالیت تعاونگریان در قشم اشاره کرد و افزود: شرکت تعاونی توسعه روستایی گوران نیز با هدف حفظ و احیاء روش های لنج سازی و دریانوردی سنتی قشم در این روستا تاسیس شده است.

او ادامه داد: این شرکت تعاونی با همکاری و مشارکت اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری منطقه آزاد قشم و پژوهشگران فعال در برنامه سازمان همکاری های بین المللی ژاپن (جایکا) از طریق طراحی و ساخت بزرگترین موزه باز لنج سازی و دریانوردی ایران در روستای گوران ضمن حفظ، احیا و آموزش این هنر- صنعت سنتی، یکی از زیباترین و جذاب ترین جاذبه های گردشگری دریایی را پیش روی گردشگران در روستای گوران گذاشته اند.

جعفری حسینی معتقد است، لنج سازی، دانش، هنر و صنعتی است که سینه به سینه از پدران به فرزندان به ارث رسیده تا شماری از فرزندان امروز هم در تولید و ساخت لنج ها تلاش خود را به ثمر برسانند و به چرخه تولید و اشتغال برسانند.

جنب و جوش خاصی که از روز گذشته (شنبه) در محل موزه لنج سازی روستای گوران مشاهده می شد امروز با حضور خبرنگاران، عکاسان، فیلمرداران و مردمانی که عاشق صنایع دستی این جزیره هستند به اوج خود رسیده است و گروه های موسیقی بومی و آئین های سنتی جزیره نیز مشغول آماده کردن خود برای اجرایی مراسم به آب انداختن لنج با سردادن نواهای بومی و محلی هستند.

سری هم به عیسی هدری، حسن ایرانی، عبدالله گورانی، محمد فراز لافتی و محمد پوزش به عنوان سازندگان لنجی که امروز با سرمایه دو تن از مردان روستای دولاب در غرب جزیره به نام های بهروز اسلامی و اسماعیل اسلامی به آب انداخته می شود زدیم و با یکی از آنان درباره چند و چون کار این لنج به گفت و شنود نشستم.

عیسی هدری که از وی به عنوان مهندس و استاد به آب انداختن لنج یاد می شود، گفت: ساخت این لنج با به کارگیری 15 نیرو مدت 16 ماه طول کشیده و با بررسی های علمی انجام شده بر روی آن و اطمینان از سلامت کامل این شناور، امروز این هنر دستان صنعتگر روستاییان گوران به آب انداخته می شود.

او از روستای گوران به عنوان بندر تاریخی و یکی از قدیمی ترین بندرگاه های هرمزگان نام برد که مردمان بنادر لنگه و کنگ و اهالی روستاهای همجوار در دوره های گذشته برای لنگر انداختن سه ماهه جهازات بادبانی (لنج های بادبانی) خود از اسکله و بندر این روستا استفاده می کردند.

هدری همچنین یادی از حاج یوسف و حاج عبدالله مِدالی به عنوان بزرگان صنعت لنج سازی روستای گوران کرد و گفت: لنج سازان جزیره قشم این هنر و صنعت را از پدران خود و افرادی هنرمندی همچون یوسف بِدالی و مرحوم یوسف بِدالی به یادگار دارند.

وی با اعلام اینکه برای ساخت این لنج باری 25 میلیارد ریال سرمایه گذاری شده است، افزود: 15 میلیارد ریال از این سرمایه گذاری در بخش ساخت بدنه لنج  و 10 میلیارد ریال دیگر هم هزینه خرید و نصب موتور ژاپنی آن شده است.

از چهره مهربان یکایک آنان معلوم بود که برای به آب انداختن اثر هنری خود که 16 ماه روی آن کار و تلاش خستگی ناپذیر شده لحظه شماری می کنند بدون آنکه نگرانی داشته باشند.

بار اولشان نبود که منتظر به آب انداختن لنج هستند تقریبا هر یک سال و نیم یا دو سال برای ورود هنر صنعت دست خود در کنار ساحل جمع می شوند و با مدیریت حمل لنج به داخل دریا در جشن شروع به کار این اثر ارزشمند اقتصادی مشارکت می کنند.

مدیرتعاونی توسعه روستایی گوران می گوید: آئین به آب انداختن لنج از گذشته های دور با شور و حال خاصی در این روستا انجام می شده و هم اکنون نیز این مراسم به روش های قدیمی و سنتی با اجرای ویژه برنامه های هنری برگزار می شود.

علی پوزن بی نظیر بودن کار صنعتگران لنج سازی در روستای گوران را از ویژگی های منحصر به فرد مردان هنرمند این منطقه برشمرد و گفت: لنج سازان این روستا هر آنچه را که برای ساخت این شناورها از آغاز تا پایان به کار می گیرند جملگی بر اساس تجربه ای است که در ذهن آنان نقش بسته و از هیچ طرح نقاشی شده بر روی کاغذ در ساخت این صنعت استفاده نمی کنند.

به گفته مدیرتعاونی توسعه روستایی گوران، این روستا از گذشته های دور تا کنون در تابستان حکم بهشت کسب و کار برای اهالی این روستا و روستاهای همجوار داشته است.

او با اعلام اینکه قِدمت صنعت دریانوردی ایرانیان به حدود 3000 سال قبل از میلاد مسیح می رسد و سند آن مّهر گلی است که در جغامیش دزفول کشف شده، افزود: خوشبختانه هنر و صنعت لنج سازی و هنر دریانوردی ایرانیان در یونسکو به ثبت اثر ناملموس رسیده است.

پوزن در ارتباط با برگزاری آئین های ویژه به آب انداختن لنج ها می گوید، پخش زنده «نحمه» یا نوای موسیقی و آواهای بومی و محلی ویژه کار در مراسم به آب انداختن لنج، در حقیقت بر قدرت مردانی که در این عملیات تلاش می کنند، می افزاید.

وی گفت: لنج ها انواع مختلفی شامل  بوم، جالوود، سمبوک، سماچ، ترتری، کچی، منجی، کوتی و پاکستانی و..... دارند اما همچنان محبوب ترین لنج ها در میان مردمان خلیج فارس «بوم» می باشد.

از او درباره چگونگی و مدت زمان ساخت و تعداد افرادی که در این پروژه فعالیت داشتند، سئوال کردم و پوزن گفت: در روزگاران قدیم که ابزارهای ساخت لنج بسیار ساده بود تعداد 30 نفر در زمینه ساخت یک لنج فعالیت می کردند اما امروز بین 10 تا 15 نفر در این فرایند مشارکت دارند.

مدیرتعاونی توسعه روستایی گوران یادآور شد: بیشتر لنج سازان قشمی در ساخت بدنه لنج ها از چوب ساج که گرانترین چوب محسوب می شود و در این جزیره از آن به نام «چوب شاه» یاد می کنند و هر متر مکعب آن 20 میلیون ریال است، استفاده می کنند و عده ای هم از چوب های «بالو» که از هند و آفریقا وارد می شود بهره می برند.

به گفته وی، کّرت محلی جزیره قشم، کُنار هندی، کاکتوس، توت و چند چوب دیگر هم  از چوب هایی هستند که از آن ها به عنوان اسکلت بندی لنج های استفاده می کنند.

پوزن، از «یانمار»،«میتسوبیشی» به عنوان موتورهای ژاپنی و «بیتو کلوند» نیز به عنوان موتورهای ساخت کشور انگلیس نام برد که در ساخت شناورهای لنج استفاده می شوند.

وی به اجرای مراسم آئینی در زمان به آب انداختن لنج ها اشاره کرد و افزود: هر یک از آواها برای انجام کاری در زمان عملیات به آب اندازی لنج ها استفاده می شود به طور مثال «یامال خوانی» ویژه  کشیدن بادبان لنگر و به آب انداختن لنج استفاده می شود .

او معتقد است شنیدن صدای موسیقی و شعرهایی که توسط گروه های بومی و محلی اجرا می شود موجب هماهنگی افراد و بیشتر شدن انرژی آنان برای انتقال لنج به داخل دریا می شود.

لنج سازان روستای گوران همچنین براساس سیاست های توسعه گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم در دوره مدیرعاملی حمید رضا مومنی با روی آوردن به ساخت شناورهای «ترتری»، حرکت جدیدی را در حوزه گردش دریایی با اجرای موسیقی محلی و ارائه غذاهای بومی به گردشگران بر روی آب های خلیج فارس و در محدوده جنگل های دریابی دریایی حرا  شروع کرده اند.

طی دو سال گذشته بسیاری از گردشگران در سفر به جزیره قشم در جنوب ایران با حضور در روستای گوران و بازدید از موزه روباز لنج سازی این منطقه، با سوار شدن بر شناورهای ترتری ساعات خوشی را در جنگل های دریایی حرا با شنیدن آواهای بومی و محلی و خوردن غذاهای بسیار لذیذ دریایی و همچنین عکس های زیبایی که در این مسیر به یادگار می گیرند، سپری می کنند.


 

برچسب ها : منطقه آزاد قشم
امتیاز به خبر :