همجواری هفت استان گیلان، مازندران، گلستان، بوشهر، خوزستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان با دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان و برخوردار بودن از سواحل طولانی، حاکی از ظرفیت بسیار بالای کشور در امر گردشگری دریایی است.
با نگاهی به استان‌هایی که همجوار دریا هستند می‌توان ظرفیت مناطق آزاد کشور را در توسعه گردشگری دریایی بیش از پیش در مسیر توسعه گردشگری جدی تلقی کرد؛ منطقه آزاد انزلی در استان گیلان، منطقه آزاد اروند در استان خوزستان، مناطق آزاد کیش و قشم در استان هرمزگان و منطقه آزاد چابهار در استان سیستان و بلوچستان، به صورت بالقوه ظرفیت‌های بسیار عظیمی در جهت توسعه گردشگری دریایی با توجه به جذب سرمایه‌گذاری در حوزه‌های زیرساخت‌های دریایی دارا هستند.
با عنایت به حجم گردش مالی صنعت گردشگری در سال2018 در جهان و لزوم ایجاد فرصت‌های نوین در این حوزه و نیز جاذبه‌های بی‌بدیل مقاصد گردشگری که از ظرفیت سواحل دریایی برخوردار هستند، اهمیت توجه به این مهم را در توسعه گردشگری کشور با محوریت ظرفیت‌های مناطق آزاد پررنگ‌تر از قبل می‌کند.
طی سال۲۰۱۸ مجموع درآمد حاصل از گردشگری داخلی و بین‌المللی در سطح جهان به 5.34تریلیون دلار رسید که این رقم برابر با 6.1درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی است. همچنین تخمین زده می‌شود که در سال۲۰۱۹ نیز درآمد حاصل از گردشگری به 5.44تریلیون دلار برسد و ۶درصد از مجموع جهانی تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص دهد، که این مجموع درآمد در صنعت گردشگری در حدود بیش از 12میلیارد سفر در جهان به دست آمده است.
بی‌تردید بیشترین مقاصد سفر در دنیا معطوف به مناطق ساحلی می‌شود، ایران با دارا بودن سواحل پهناور در شمال و جنوب کشور می‌تواند یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری با محوریت گردشگری دریایی در منطقه باشد. در این میان، مناطق آزاد با توجه به زیرساخت‌هایی که در حوزه‌های گردشگری به شکل نسبی ایجاد کرده‌اند، می‌توانند با توسعه و توجه بیشتر به صنعت گردشگری دریایی، نقش بسزایی را ایفا کنند.
ایجاد سفرهای دریایی در شمال کشور با توجه به ظرفیت‌های مجتمع بندری کاسپین بین منطقه آزاد انزلی و شهرهای شمالی در استان مازندران و همچنین ایجاد خط‌های سفرهای دریایی بین مناطق آزاد جنوب کشور، میان منطقه آزاد کیش، قشم و چابهار، از مزیت‌های جذابی است که می‌توان با برنامه‌ریزی و دعوت از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در مسیر توسعه این ظرفیت‌ها گام‌های بسیار بزرگی را برداشت.
در سال۲۰۱۸ مجموع سرمایه‌گذاری در گردشگری در جهان به 964.81 میلیارد دلار رسید که بیشترین نرخ رشد سرمایه‌گذاری در گردشگری را خاورمیانه با 5.4درصد به خود اختصاص داده است و پس از آن نیز آسیا اقیانوسیه 5.2درصد، آمریکا 4.5 درصد، اروپا 4.2درصد و آفریقا نیز 2.6درصد را به خود اختصاص دادند و با نگاهی به کشورهای در حال توسعه در صنعت گردشگری در خاورمیانه می‌توان به این مهم دست یافت که ظرفیت گردشگری دریایی و استفاده از سواحل و ایجاد مراکز اقامتی و تفریحی ساحلی در کنار برنامه‌ریزی در مسیر توسعه گردشگری دریایی، یکی از مهم‌ترین موضوعات جذب این میزان سرمایه‌گذاری در خاورمیانه بوده است.
بی‌شک مناطق آزاد می‌توانند با نگاهی ویژه و هدفگذاری بلند‌مدت در کنار ایجاد مشوق‌ها، در مسیر جذب سرمایه‌گذاری در این حوزه نقش بسیار مهمی را در این مسیر ایفا نمایند.
** حسین مرادی، سردبیر اخبار آزاد مناطق