اقتصاد24 بررسی می‌کند؛

امتیازات مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی در مقایسه با سرزمین اصلی در چیست؟

مناطق ویژه اقتصادی از نظر ماهیتی و کارکردی شبیه مناطق آزاد هستند و فقط در جزئیات با هم تفاوت دارند؛ در بسیاری از نقاط جهان مناطق آزاد و ویژه را تحت نظام واحد اداره می‌کنند و در ایران نیز وجود شورای عالی و دبیرخانه واحد، نشان از هماهنگی در سیاست‌ها و نظام اداری دارد. 

به گزارش فرینا به نقل از اقتصاد24، امتیازات مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی در مقایسه با سرزمین اصلی در چیست؟ از نظر جغرافیایی، مناطق آزاد اقتصادی جزو قلمرو سرزمینی یک کشور محسوب می شوند ولی از تمام یا برخی از مقررات سرزمین اصلی مستثنی و معاف بوده و ضوابط و مقررات خاص و ویژه بر آنها حاکم است. حاکمیت قوانین در این مناطق نیز با سهولت بیشتری انجام می شود. در ادامه با تاریخچه و تعریفی مختصر از مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بیشتر آشنا خواهیم شد و سپس تفاوت قوانین در موضوعات مختلف با سرزمین اصلی را بیان خواهیم کرد.
تاریخچه و تعریف مناطق آزاد تجاری صنعتی در ایراناز سال 1330 خورشیدی به بعد، به دلیل تهیه طرح هایی در جهت رونق اقتصادی کشور و افزایش تجارت خارجی، بنادر ایرانی در خلیج فارس مورد توجه قرار گرفت، اما این بنادر در آن زمان توانایی و امکانات لازم برای توسعه صادرات و واردات را نداشتند. در سال 1334 مقاله ای تحت عنوان “اشکالات حمل و نقل کالا به خاورمیانه ” در مجله ای انگلیسی به چاپ رسید. این مقاله به مسئولان خاطرنشان می کرد که چگونه می توانند ظرفیت واردات و صادرات کالای خود را از طریق منطقه بازرگانی که در ارتباط آزادتری با جهان تجارت دارد، افزایش دهند. با تشکیل وزارت گمرکات و انحصارات در سال 1336، رسما آمادگی تاسیس اولین بندر آزاد تجاری اعلام شد.
در دی ماه 1336 بندر عباس به عنوان مرکز واردات و صادرات کالا توسط دولت اعلام و برنامه هایی برای فعالیت های جدید طی چند سال آینده ارائه شد. می توان گفت به طور کلی تفکر ایجاد منطقه آزاد در ایران به اواخر دهه 40 شمسی می رسد که دولت وقت از کنفرانس بین المللی تجارت و توسعه ملل متحد (UNCTAD) درخواست کرد که جهت ایجاد بنادر آزاد در ایران تحقیق و بررسی کند. در سال 1349 جزیره کیش به عنوان مرکز بین المللی توریستی تجاری انتخاب شد و بالاخره، مرکز بین المللی توریستی تجاری جزیره کیش در سال 1356 به طور رسمی شروع به کار کرد. هیئت وزیران در تاریخ 1369/11/7 جزیره قشم و در تاریخ 1370/2/18 محدوده ای از خلیج چابهار را به عنوان منطقه آزاد تجاری اعلام کرد. سپس قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران در سال 1372 تصویب و طبق ماده یک آن به دولت اجازه داده شد مناطق کیش، قشم و چابهار را به عنوان مناطق آزاد تجاری و صنعتی بر اساس موازین قانونی و این قانون اداره کند.
در ادامه به موجب “قانون ایجاد مناطق آزاد تجاری صنعتی آبادان و خرمشهر، جلفا و بندر انزلی” مصوب 1382/6/2 مناطق ارس، انزلی و اروند و سپس به موجب ” قانون ایجاد یک منطقه آزاد تج صنعتی و بیست و سه منطقه ویژه اقتصادی” مصوب 1389/7/4 منطقه ماکو نیز به مناطق آزاد اضافه شد و تعداد مناطق آزاد ایران رسما به 7 منطقه رسید.
طبق تعاریف، منطقه آزاد قلمرویی است که غالبا در داخل یا مجاورت یک بندر واقع شده و در آن تجارت آزاد با سایر مناطق جهان مجاز شناخته شده است. در این محدوده جغرافیایی مشخص، قوانین گمرکی کشور در آن اجرا نمی شود و به منظور تسهیل در امر واردات و صادرات کالا و حمایت از صنعت داخلی کشور و همچنین جذب فناوری های نوین در امر تولید و توسعه منطقه ای در مبادی گمرکات و نقاط مرزی کشور ایجاد می شود.

تاریخچه و تعریف مناطق ویژه اقتصادی در ایران

برای نخستین بار “قانون تشکیل و اداره ماطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران” در تاریخ 1384/3/11 تصویب و به موجب آن به دولت اجازه داده شد تا به منظور پشتیبانی از فعالیت های اقتصادی و برقراری ارتباط تجاری بین المللی و تحرک در اقتصاد منطقه ای و تولید و پردازش کالا، انتقال فناوری، صادرات غیر نفتی، ایجاد اشتغال مولد و جلب و تشویق سرمایه گذاری داخلی و خارجی، صادرات مجدد، عبور خارجی(ترانزیت) و انتقال کالا(ترانشیپ)و… در شهرستان هایی که استعداد و توان لازم برای تحقق اهداف مذکور را دارند، مناطقی را با عنوان منطقه ویژه اقتصادی ایجاد کند.
منطقه ویژه اقتصادی نیز عبارت است از محدوده جغرافیایی مشخص در مبادی ورودی یا در داخل کشور که به منظور جذب سرمایه های خارجی و داخلی و همچنین ایجاد عرصه فعالیت های تولیدی و تجاری جهت افزایش صادرات کالا و ارائه بهینه خدمات برای حضور فعال در بازارهای منطقه ای و بین المللی ایجاد می شوند. این دو منطقه طبق تعاریف مشخص قوانین و امتیازات مشخصی نیز دارند که متفاوت از قوانین و تسهیلات داخل کشور است.
در جدول زیر مقایسه ای میان امتیازات و تسهیلات مناطق آزاد تجاری، مناطق ویژه و سرزمین در موارد مختلف انجام شده است.

فایل PDF این جدول را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.

**برگرفته از کتاب “آشنایی با مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی” / نوشته: دکتر ابراهیم رضوانی و مریم رضوانی. 

آمنه شهیدی امتیاز به خبر :

ارسال نظرات

نام

ایمیل

وب سایت

نظرات شما

هم اکنون هیچ نظری ارسال نشده است. شما می توانید اولین نظردهنده باشد.