آب‌های کشور می‌تواند فرهنگ ایران را با ترانزیت و صادرات کالاهای ایرانی به دنیا منتقل کند و این نقل و انتقال نیازمند برجسته‌سازی جایگاه بنادر ایرانی است، هرچند در سال‌های اخیر، بنادر عربی جنوب آب خلیج‌فارس به رشد سریعی دست یافته و کوشیده‌اند جای بنادر ایرانی را بگیرند. بر این اساس، مسئولان باید این موضوع را مورد توجه قرار دهند.
حمل‌و نقل دریایی به دلیل ماهیت بین‌المللی، در حال حاضر بیش از ۹۰درصد جابه‌جایی تجارت جهانی کالا را دربر گرفته است و دیگر شیوه‌های حمل‌و نقل از جمله جاده‌ای، ریلی و هوایی تنها سهمی ۱۰درصدی از دنیای حمل و نقل را دارند.
سالانه بیش از ۸/۴میلیارد تن انواع کالا از طریق دریا و توسط خطوط کشتیرانی حمل می‌شوند و این میزان نسبت به سه دهه قبل، نزدیک به ۵/۵برابر شده است. این آمار حاکی از افزایش فزاینده تجارت جهانی کالا و نقش حمل‌و‌نقل دریایی در آن است که در این میان، بنادر نقش کلیدی را ایفا می‌کنند. در کشور ما حدود ۹۰درصد از صادرات و واردات کالا از بنادر و اسکله‌های بازرگانی و پایانه‌های دریایی کشور صورت می‌گیرد. به عبارتی دیگر، بنادر ایران دروازه‌های اصلی ورود و خروج کالا هستند.
براساس آمار اعلام‌شده از سوی رئیس سازمان بنادر و دریانوردی، در ۹ ماه امسال جابه‌جایی کالا در بنادر، ۹۰میلیون تن ثبت شده که پنج‌درصد افزایش یافته است و تا پایان سال، این ظرفیت به ۱۸۰میلیون تن خواهد رسید.
در حال حاضر ۱۱ بندر اصلی در کشور وجود دارد و ۸۲ بندر کوچک و چندمنظوره در سواحل شمالی و جنوبی کشور فعال هستند؛ بنادری که اکنون ۱۷۲ میلیون تن ظرفیت دارند و مسئولان امیدوارند تا پایان سال با توجه به طرح توسعه بنادر این رقم به ۱۸۰ میلیون تن برسد.
از سوی دیگر، بنادر کشور به دلیل موقعیت ممتاز جغرافیایی ایران و قرار گرفتن در مسیر کریدورهای مهم حمل‌و نقل از جمله کریدور شمال - جنوب و شرق - غرب از ظرفیت بالقوه‌ای برای ترانزیت کالا برخوردار هستند. هرچند، دیگر بنادر منطقه نیز دارای مزیت‌های حمل‌و نقلی هستند، اما به جرات می‌توان گفت: مزیت‌ها و قابلیت‌های بالقوه بنادر ایران نسبت به دیگر بنادر منطقه بیشتر است.
سیدعطاالله صدر در پاسخ به این‌که بنادر جنوبی خلیج‌فارس به سرعت در حال توسعه هستند و جایگاه ایران را به خطر می‌اندازند، راهکار سازمان بنادر چیست، گفت: اتفاق هایی از این دست ناشی از محدودیت‌هایی است که استکبار جهانی به سیستم ما تحمیل می‌کند.
به گفته وی، برای حل این مشکل، دولت تصمیم به ورود اپراتور‌های بخش خصوصی به بنادر که در فهرست تحریم‌ها نیستند، گرفت تا بتوانیم در برابر تحریم‌ها اقدامات لازم را انجام دهیم.
صدر با ابراز امیدواری از این‌که بار دیگر بنادر جنوبی ایران بتواند جایگاه واقعی خود را به دست آورند، افزود: بیش از ۲۰ خط خارجی کشتیرانی مرتب به بنادر ما تردد داشتند و فعالیت می‌کردند. ظرفیت‌هایی که ما ایجاد کردیم کافی است و امیدواریم بار دیگر بنادر جنوبی ایران جایگاه ویژه خود را بازیابند.
از اقدام‌های موثری که در سال‌های اخیر توسط سازمان بنادر و دریانوردی صورت گرفته، تبدیل بنادر اصلی کشور به مناطق ویژه اقتصادی است که حاصل آن جلب مشارکت قابل توجه بخش خصوصی در توسعه پس‌کرانه بنادر است، به‌طوری که در سال‌های اخیر علاوه بر سرمایه‌گذاری دو میلیارد دلاری که از منابع سازمان برای توسعه بنادر کشور صرف شده، به همین میزان نیز توسط بخش خصوصی در توسعه پس‌کرانه بنادر و مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بنادر، سرمایه‌گذاری شده است. تبدیل بنادر اصلی به مناطق ویژه با مشارکت بخش خصوصی علاوه بر مزیت عنوان شده، نقش موثری در عبور از تحریم‌های شرکت‌های دولتی ایرانی دارد و راهی برای انجام تبادل کالاها به واسطه شرکت‌های غیردولتی ایرانی است. در حال حاضر ۲۰ اپراتور بخش خصوصی در بنادر مختلف کشور فعالیت می‌کنند.
رئیس سازمان بنادر یکی از دلایل ورود اپراتور‌های بخش خصوصی به بنادر کشور را فعالیت‌های بین‌المللی دریایی دانسته و ادامه می‌دهد: با توجه به بین‌المللی بودن حمل‌و نقل دریایی، باید ظرفیتی ایجاد کرد تا در این تعامل جهانی موفق باشیم؛ این نکته مهم در قانون سازمان بنادر دیده شده است.
مساحت آب‌های تحت حاکمیت کشور، ۱۹ هزار کیلومتر مربع و مساحت سواحل نیز پنج‌هزار و ۸۰۰ کیلومتر است. این موقعیت ویژه می‌تواند با نگاه متمایز مسئولان تبدیل به بزرگترین فرصت برای رونق اقتصاد ایران باشد؛ اقدامی که با مدیریت دولتی و اعتماد به بخش خصوصی و اجرای قوانین، امکانپذیر خواهد بود. شیخ‌نشین‌های جنوب خلیج همیشه فارس قدر این موقعیت را می‌دانند و روز به روز بنادر خود را برای تبدیل به هاب منطقه، تجهیز و تبلیغ می‌کنند، جایگاهی که برای ایران بوده و حق ایران است.
** منبع: پایگاه خبری صنعت حمل و نقل