سهلان؛ قطب انبار داری و خدمات گمرکی در کشور

این منطقه به جهت وجود موقعیت‌های خاصی که دارد جزو مناطق طلایی کشور به‌شمار می‌رود. در این رابطه با دکتر علی‌اکبر بالاگر، مدیر منطقه ویژه اقتصادی سهلان به گفت‌وگو می‌نشینیم.

توضیح مختصری در رابطه با منطقه ویژه اقتصادی سهلان بفرمایید؟
منطقه ویژه اقتصادی سهلان در سال 1391 تاسیس شد و متولی آن نیز شرکت انبارهای عمومی و خدمات گمرکی ایران است؛ این منطقه در 2052 هکتار در منطقه ایجاد شده و در 20 کیلومتری شهرستان تبریز قرار دارد. این منطقه به جهات خاصی در کشور جزو مناطق طلایی به حساب می‌آید، به جهت نزدیکی به فرودگاه تبریز، نزدیکی به شهر تبریز، همجواری با پایانه، وجود 15 کیلومتر خط ریلی راه آهن از داخل منطقه ویژه اقتصادی سهلان و همچنین وجود زیرساخت‌های مناسب و انبارهایی که در این منطقه وجود دارد، این منطقه را به یک منطقه ویژه اقتصادی و منطقه نمونه در سطح کشور تبدیل خواهد کرد؛ زیرا از دیرباز این منطقه در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و تبریز در طول تاریخ مرکز تجارت و صنعت بوده است. در این منطقه، انبارهای استاندارد دارای سالن‌های متعدد، انبارهای مسقف محصور به مساحت 49 هزار مترمربع، 9 باب انبار ویژه کالاهای خطرناک به مساحت 2 هزار مترمربع، 6 باب هانگار (انبارهای بدون دیوار) به مساحت 27 هزار مترمربع و بارانداز به 590 مساحت هزار مترمربع، از مجموع 2052 هکتار را شامل می‌شود.

آیا فضای برای توسعه انبارها در اختیار دارید؟
در حال حاضر ما در 247 هکتار مستقریم که نیمی از آن قابل توسعه است.

فعالیت شما به صورت مشخص در حوزه انبارداری و امور گمرکی است؟
ما در سه بخش صنعت، خدمات و تجارت فعالیت داریم؛ بخش تجاری، عملیاتی شده و قبض انبارهایی که صادر می‌شود به نام منطقه ویژه اقتصادی سهلان است که قابل معامله، قابل ترهین در بانک و قابل تفکیک است. با توجه به این اقدامات، بروکراسی در پرداخت و همچنین میزان هزینه‌هایی که صاحبان کالاها در قبال قبض انبارها پرداخت می‌کنند، کاهش یافته است.
در بخش تجاری، بحث متروکه شدن کالا وجود دارد اما منطقه ویژه اقتصادی سهلان این امکان را فراهم کرده است که بنابر درخواست مشتریان به مدت 18 ماه کالاهایی که متروکه می‌شوند را نگهداری کند. در حقیقت منطقه ویژه اقتصادی این امکان را به صاحبان کالا می‌دهد که اگر قصد صادرات کالا یا واردات کالا از خارج به داخل و بالعکس را دارند کالاها در این انبارها نگهداری شود.

خط راه‌آهنی که از داخل منطقه ویژه اقتصادی می‌گذرد آیا به راه آهن سراسری متصل است؟
بله، این خط به کشورهای خارجی به‌ویژه کشور ترکیه متصل است.

معمولا چه نوع کالاهایی را در این منطقه پذیرش می‌کنید؟ (با توجه به وجود انبارهای مختلف در منطقه)
در حال حاضر در تمامی بخش‌ها ما ظرفیت پذیرش را داریم، از جمله کالاهای خطرناک، کالاهای فاسد شدنی و همچنین کالاهایی که در بخش صنعت هستند مثل آهن و شمش.

ظرفیت این انبارها چقدر است؟
تقریبا یک سوم ظرفیت انبارها در اختیار صاحبا کالا قرار دارد و برنامه‌ریزی ما در این زمینه این است که از تمام ظرفیت‌ها استفاده نماییم.

نحوه تعاملات شما با گمرک آذربایجان شرقی به چه صورتی است؟
منطقه ویژه اقتصادی سهلان باید با گمرک و ناظر گمرکات ارتباط حسنه و تعامل خوبی داشته باشد؛ این دو همانند دو بال هستند که عدم همکاری و هماهنگی بین آن‌ها باعث ناهماهنگی می‌شود و جذب سرمایه‌گذاران را با چالش مواجه می‌کند. به همین منظور هماهنگی، همدلی و تعامل خیلی خوبی با اداره‌کل گمرک سهلان و هم با ناظر گمرکات استان داریم. منطقه ویژه اقتصادی سهلان به جهت برخورداری از مدیرکل گمرکات در چارت سازمانی خود، در مقایسه با بعضی از مناطق ویژه اقتصادی دیگر کمتر دچار مشکل می‌شود. در بازدیدی که از منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان داشتیم، در این منطقه واحد گمرک داشتند، ولی ما در منطقه ویژه اقتصادی سهلان مدیرکل گمرک داریم. همچنین به دلیل این‌که سرمایه گذاران ما دغدغه فکری در رابطه با مجوز و مسایل زیست محیطی نداشته باشند، تصمیم گرفتیم یک چارچوب شفافی را برای آن‌ها تعریف کنیم. در همین خصوص در تفاهم‌نامه‌ای که با محیط زیست داشتیم این اداره در منطقه مستقر شد و با توجه به طرح جامعی که داشتیم با مسولان این طرح نشستی برگزار شد و کل منطقه مورد مطالعات زیست‌محیطی واقع و مشخص شد که سرمایه‌گذاران بخش صنعت، تجارت و خدمات در کجا مستقر شوند که بعدها دچار حواشی و بروکراسی نشود.

در حال حاضر چه میزان سرمایه‌گذار جذب منطقه شده است؟
در بخش تجارت سرمایه‌گذار داریم، در بخش خدمات نیز سردخانه و انبارداری داریم. همچنین با دانشگاه بین‌المللی پردیس صحبت‌هایی صورت گرفته است؛ البته بیشتر متقاضیان ما در بخش صنعت هستند و سرمایه‌گذاران ترکیه‌ای نیز استقبال خوبی داشتند.

چه اقداماتی در جهت بهبود زیرساخت‌های موجود در منطقه صورت گرفته است؟
در مورد زیرساخت‌ها در منطقه مشکلی نداریم، ما تمام زیرساخت‌ها را از قبل از انقلاب اسلامی در اختیار داشتیم، فقط طرح توسعه و ارتقای آن‌ها را فازبندی کردیم.

وضعیت اشتغال در منطقه چگونه است؟
هدف منطقه ویژه اقتصادی سهلان در کنار خدمات و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد اشتغال را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده است، اما به جهت اینکه بخش صنعت و تولید ما هنوز راه‌اندازی نشده نتوانستیم به هدف خودمان برسیم. ولی در بخش تجارت چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم اشتغال‌هایی ایجاد کردیم.

به نظر شما چشم‌انداز اشتغال منطقه ویژه اقتصادی سهلان چقدر است؟
به طور قطع پس از راه‌اندازی بخش صنعت، از نظر آمار، تعداد قابل توجهی جذب خواهند شد.

در استان آذربایجان‌شرقی به غیر از ارس که منطقه آزاد اقتصادی است، آیا منطقه ویژه اقتصادی دیگری داریم؟
در استان آذربایجان‌شرقی چهار منطقه ویژه اقتصادی مصوب شد که شامل بستان‌آباد، سراب، مراغه و سهلان می‌شود.

آیا ارتباطی با منطقه آزاد ارس دارید؟ به نظر شما این ارتباط چه تاثیر در وضعیت صنعت و تجارت در استان خواهد داشت؟
ما خوشبختانه تعامل خوبی با منطقه آزاد ارس داریم، البته برخی تصور می‌کنند که منطقه ویژه، رقیب منطقه آزاد است؛ ولی به نظر من اینها لازم و ملزوم همدیگر هستند. بعضی از صنعت و خدمات لازم است که در منطقه ویژه اقتصادی فعالیت کنند، همچنین برخی از صنایع هم به جهت شرایطی که دارند باید در منطقه آزاد فعالیت کنند. در حقیقت هماهنگی و برنامه‌ریزی ویژه‌ای که مابین منطقه آزاد ارس و منطقه ویژه اقتصادی سهلان وجود دارد منجر به جذب سرمایه‌گذار بیشتری می‌شود که این امر در توسعه استان نقش به سزایی دارد.

تاکنون مذاکراتی با منطقه آزاد ارس داشته‌اید؟
تا الان به صورت مرتب و ماهانه جلسات برگزار نشده، این جلسات را ما تازه شروع کردیم و به‌زودی هم جلسه‌ای برای جذب سرمایه‌گذار با مناطق آزاد ارس برگزار خواهیم کرد.

نحوه ارتباط این منطقه با استاندار آذربایجان شرقی در بخش‌های مختلف چگونه است؟
استاندار محترم به عنوان بالاترین مسئول اجرایی در تمام استان، نقش و تاثیر بسزایی در تمامی امور و شئون برنامه‌ها دارد و نحوه تعامل‌های مدیران مناطق آزاد و مناطق ویژه با ایشان در برآیند کار تاثیر ویژه‌ای دارد؛ در منطقه آزاد ارس، مدیرعامل فعلی این منطقه با استاندار محترم تعامل بسیار خوبی دارند که این موضوع در رشد و توسعه منطقه آزاد ارس تاثیر اساسی داشته است. ما هم بر این عقیده هستیم که علاوه بر این‌که جایگاه‌ها باید حفظ شود یک ارتباط تعاملی دوستانه نیز باید وجود داشته باشد تا به پیشرفت کار کمک نماید. در منطقه ویژه اقتصادی سهلان نیز دغدغه ویژه آقای استاندار محترم، فعال شدن همه بخش‌ها و عملیاتی شدن آن‌هاست.

جابجایی و حمل‌ونقل کالا در منطقه آیا جزو خدمات منطقه محسوب می‌شود و یا اینکه می‌تواند به شرکت های دیگر واگذار شود؟
سیاست ما نیز همانند سیاست دولت بر این اساس است که کارهای خودمان را باید سبک بکنیم، حتی باید بخشی از انبارداری و بخشی از حمل‌ونقل را به پیمانکارهای کل و جزء واگذار شود؛ در واقع باید به نوعی کارها را رقابتی کنیم. در صنعت بانکداری و بیمه نیز برنامه ما این است که این بخش را نیز بعد از مدتی با جذب بانک‌ها و بیمه‌های مختلف، رقابتی کنیم.

در حال حاضر بانک یا شرکت بیمه‌ای در منطقه تاسیس شده؟
باید توجه داشت که تاسیس بانک در مناطق ویژه ممنوعیت قانونی دارد، در حالی‌که هم اکنون شعب و دفاتر بانک ملی ایران، بیمه ایران، بیمه میهن و بیمه معلم در منطقه مستقر هستند و به یاری خدا تلاش برای جذب بیشتر داریم؛ البته جذب این‌ها باید به تناسب رونق منطقه باشد.

ما در منطقه شاهد استقرار یکسری خودرو خارجی بودیم، آیا این منطقه می‌تواند پذیرنده خودروهای خارجی برای ورود به کشور باشد یا خیر؟
گمرک سهلان از جمله گمرکاتی است که تمامی رویه‌های گمرکی در آن در جریان است و در خصوص ورود خودروهای خارجی منعی نداریم؛ البته فرق ما با منطقه آزاد ارس این است که آن‌ها می‌توانند در منطقه خودشان پلاک‌گذاری ویژه‌ای داشته باشند ولی ما پلاک‌گذاری نمی‌کنیم. بعضی از منطقه‌های ویژه اقتصادی متولیان خاصی دارند و فرق آن با منطقه آزاد ارس بیشتر در بحث حاکمیتی است؛ مناطق آزاد باید حاکمیت دولتی صد درصدی داشته باشند، اما مناطق ویژه هم دولتی هستند و هم خصوصی. متولی در توسعه منطقه تاثیرگذار است. متولی منطقه ویژه اقتصادی سهلان، شرکت انبارهای عمومی و خدمات گمرکی ایران است از جمله شرکت‌های توانمند است که می‌تواند فعالیت‌های اساسی را در زمان کوتاه انجام بدهد، به‌ویژه مدیرعامل فعلی شرکت، از مدیران خلاق، توانمند و خوش‌فکر کشورمان به حساب می‌آیند؛ ایشان مدت‌ها در صنعت خودرو و حمل‌ونقل فعالیت داشتند و در این زمینه بسیار لایق هستند.

آیا روابط عمومی توانسته است مسؤولیت خودش را به درستی انجام دهد؟
کارهای زیادی در حوزه روابط عمومی و اطلاع‌رسانی باید انجام شود و به جهت وجود پتانسیل‌های خوبی که در منطقه داریم اگر بخواهیم صرفاً اطلاع‌رسانی کنیم در عرض یک روز صداوسیما، خبرگزاری‌ها و مطبوعات می‌توانند ظرفیت‌های ما را پوشش دهند و پای ثابت این رسانه‌ها باشیم؛ اما مدیریت مجموعه به این موضوع اعتقاد ندارد و اعتقاد بر این است که بیشتر باید کار انجام داد تا صحبت کرد؛ صحبت کردن بدون فعالیت بسیار خطرناک است؛ چراکه ممکن است به سرمایه‌گذاران لطمه بزند.

به عنوان آخرین سوال، به نظر شما نشریه آغاز چقدر می‌تواند در معرفی مناطق ویژه اقتصادی جدید کمک کند؟
به نظر من آغاز یک نشریه تخصصی و پل ارتباطی خوبی در خصوص معرفی مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی است؛ ولی من احساس می‌کنم مسولیت شما در مقابل مناطق ویژه اقتصادی جدید نسب به مناطق ویژه اقتصادی قدیمی‌تر بیشتر است. خواهش من از شما این است که بیشتر ما را مورد حمایت قرار بدهید و بیشتر اطلاع‌رسانی کنید تا همکاران ما در مناطق دیگر با فعالیت‌های ما آشنا شوند و هم سرمایه‌گذاران مطالعه بیشتری درباره ما داشته باشند.

**منبع: ماهنامه آغاز ـ شماره 10