گمرک انزلی از زمان صفویه مورد توجه بازرگانان داخلی و خارجی قرار داشت و بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تغییرات ایجاد شده در حوزه سیاسی و جغرافیایی منطقه قفقاز مرکزی و آسیای میانه ، اهمیت و جایگاه گمرک انزلی افزون تر از قبل شد.
اتصال و پیوند دریایی جمهوری های حاشیه دریای خزر (روسیه ، قزاقستان ،ترکمنستان و آذربایجان )، وجود بازار 400 میلیون نفری منطقه و تبادل کالا و توسعه تجارت بین کشورهای حوزه این دریا ، گمرک انزلی را در موقعیت مهم و حساسی قرار داده است .
هم اکنون از مسیر گمرکات گیلان به 30 کشور دنیا و به ویژه روسیه ، آذربایجان و عراق کالاهایی نظیر محصولات نباتی ، مواد معدنی ، محصولات شیمیایی صادر می شود .
عمده واردات گمرکات گیلان نیز از کشور فدراسیون روسیه ، قبرس ، امارات متحده عربی و اتریش است که 70 درصد سهم ارزشی آن را فلزات و مصنوعات آن تشکیل می دهد.

افزایش درآمد گمرکات گیلان

ناظر گمرکات گیلان و مدیرکل گمرک انزلی با اشاره به واریز بالغ بر 491 میلیارد تومان درآمد به حساب خزانه دولت در سال گذشته گفت : این رقم نسبت به مدت مشابه سال ماقبل 72 در صد افزایش نشان می دهد.

محمد شهبازی ، حذف تشریفات زائد ،کاهش هزینه های اضافی نظیر هزینه بارشماری ، درصد بالای دیماند کالا در خارج از ساعت اداری ، هزینه های بالای نمونه برداری و نمونه گیری را از جمله اقدامات صورت گرفته برای افزایش ورود کالاهای گمرکی به این استان و در نتیجه ارتقای درآمدهای گمرکی عنوان کرد .
وی با اشاره به تاثیر زمان ترخیص کالا بر هزینه ها ، کاهش زمان ترخیص کالاهای صادراتی را از دیگر کارهای انجام شده برای رونق تجارت در این استان عنوان و تصریح کرد : با تعیین مسیر مجزا برای کالاهای صادراتی و ارزیابی کالا در محل تولید ، سرعت انجام تشریفات گمرکی را به حداقل رساندیم .
وی یادآورشد : سال گذشته یک میلیون و 204 هزار و 930 تن کالای غیرنفتی به ارزش اقتصادی 399 میلیون و 251 هزار دلار از گمرکات استان به خارج از کشور صادر شده است .
شهبازی اظهار کرد : پارسال همچنین بالغ بر دو میلیون و 159 هزار و 284 تن کالا به ارزش اقتصادی بالغ بر یک میلیارد و 365 میلیون دلار از طریق گمرکات گیلان به کشور وارد شده است که نسبت به سال ماقبل از نظر ارزشی 9 درصد افزایش نشان می دهد.
وی خاطرنشان کرد : گمرکات به عنوان دروازه ورود کالا جلوی ورود کالاهای خطرناک ، غیرمجاز ، مواد غذایی ناسالم و سایر چیزهایی که ورود آن به کشور ممنوع شده را می گیرد.
وی با اشاره به این که گمرک انزلی و آستارا از نخستین دروازه های ورود کالا از جمهوری های شوروی سابق هستند متذکر شد : با این وجود این دو گمرک با کاستی های فراوانی روبرو هستند .

چالش ها
شهبازی خاطرنشان کرد : اسکله و مخازن نگهداری سوخت ، و انبارهای نگه داری کالا در انزلی نیازمند ارتقاء است .
ناظر گمرکات گیلان افزود : یکی از مشکلات عمده در گمرک آستارا نیز فقدان زیرساختهای لازم گمرکی است .
به گفته وی ارائه خدمات گمرکی در بندر آستارا قبل از تعریف چارت سازمانی بندری ( ترخیص کالای دریایی) از سال گذشته آغاز شده و با توجه به پهلوگیری روزانه چند کشتی این گمرک خدمات گمرکی ارائه می دهد .
وی با اشاره به تاثیر مثبت رونق تجارت بر بهبود وضعیت اقتصادی و اشتغالزایی استان تاکید کرد : باید امور بندری و پایانه ها وارد عرصه کار شوند و زیرساختهای لازم برای فعالیت 24 ساعته گمرک را فراهم کنند.
شهبازی متذکر شد : الکترونیکی کردن امور گمرکی ، اظهار از راه دور و صدور مجوز از طریق سیستم موجب شده زمان تشریفات از یک ماه به سه روز کاهش یابد .
به گفته وی در حال حاضر بخش اداری و اظهار کالا گمرکات گیلان ساعت موظف اداری فعال است ولی ترخیص کالا گاه تا دو بامداد نیز انجام می شود .
وی یادآور شد : در ایام نوروز گمرک در بخش مسافری و کالا 24 ساعته فعالیت داشت ولی اینکه تمام عملیات گمرکی 24 ساعته باشد در هیچ جای دنیا این گونه نیست .
به گفته وی واحد مسافری آستارا 24 ساعته و واحد حسن رود از هشت صبح تا 11 شب مشغول خدمات رسانی است .
وی خاطرنشان کرد : در صورت فراهم بودن همه امکانات و فعالیت دستگاههای مرتبط نظیر بانکها، قرنطینه ، استاندارد و همچنین حضور تعداد کافی تجار ،گمرک نیز مکلف به فعالیت 24 ساعته است .

گمرک مسافری
ناظر گمرکات گیلان ادامه داد : گمرک در بخش تجاری نظارت کامل دارد اما در بحث مسافری هدف روانسازی و رونق خرید کالا توسط مسافران است .
وی تاکید کرد : با توجه به لزوم نظارت دقیق برای جلوگیری از ورود مواد مخدر ، مواد غذایی آلوده ، کالاهای غیرمجاز ، قاچاق کالا وظایف کارکنان گمرک بسیار حساس و سنگین است و این باید لحاظ شود.
به گفته وی این در حالی است که به دلیل تفاوت فاحش حقوق و دستمزد بین گمرکات و سازمانهای همکار مانند بنادر، فرودگاه ، پایانه و کشتیرانی انگیزه های سازمانی در گمرکات در حال کاهش است .
وی یادآور شد : تنها در ماه گذشته در مرز آستارا مقادیری ماده شیمیایی مورد استفاده در ساخت شیشه ، 470 گرم تریاک و 12 بطر مشروبات الکلی کشف شده است .
شهبازی افزود : ضمن این که جلوی ورود لباسهای دسته دوم آلوده ، شکلات و مواد غذایی فاسد و صدور چای سنواتی را می گیریم.
ناظر گمرکات گیلان در خاتمه تاکید کرد : گمرک با تمام توان با ارائه خدماتی نظیر اظهار از راه دور ، ارزیابی در محل ، حمل کالاهای صادراتی به صورت روباز و انجام تشریفات گمرکی به صورت سهل و روان چه در گمرک و چه در انبارهای اختصاصی از صادرات حمایت می کند .
گمرک جمهوری اسلامی ایران به عنوان مرزبان اقتصادی کشور نقش محوری و هماهنگ کننده را در مبادی ورودی و خروجی کشور دارد و مسئول اعمال حاکمیت دولت در اجرای قانون امور گمرکی و سایر قوانین و مقررات مربوط به صادرات و واردات و عبور (ترانزیت) کالا و وصول حقوق ورودی و عوارض گمرکی و مالیات های مربوطه و الزامات فنی و تسهیل تجارت است.
گمرکات گیلان شامل گمرک بندرانزلی ، گمرک آستارا، گمرک منطقه آزاد حسن رود، گمرک امانات پستی رشت، گمرک فرودگاه بین المللی سردار جنگل رشت و گمرک امانات پستی انزلی است.
در حال حاضر رویه های واردات قطعی، صادرات قطعی ، ترانزیت داخلی ، ترانزیت خارجی ، ورود موقت ، خروج موقت اتومبیل ، هدیه و سوغات ، مرجوعی و مسافری در این گمرکات انجام می شود .

منبع: ایرنا