یادداشت/هند براي حضور در چابهار چه انگيزه اي دارد؟

بندر چابهار، بندري است که قابليت پهلوگيري کشتي هاي اقيانوس پيما را دارد و از مناطق آزاد بازرگاني ايران است. ايران نيز در يک دهه اخير تلاش کرده با بهبود و توسعه بندر چابهار و ظرفيت هاي گوناگون آن، روابط تجاري و اقتصادي خود را با کشورهاي آسياي مرکزي توسعه دهد. 
اين رويکرد در حالي است که پاکستان نيز با همکاري چين سرمايه گذاري ها و تلاش هايي را براي تبديل بندر گوادر خود به مرکز تجارت منطقه و آسياي مرکزي انجام داده است؛ چنانچه چين سرمايه گذاري عظيمي در بندر گوادر پاکستان در 72 کيلومتري بندر چابهار انجام داده و به وسيله خط لوله، فيبر نوري و بزرگراه، اين بندر را به استان سين کيانگ چين متصل کرده است. 
در شرايط کنوني به نظر مي رسد هند بيش از هر زمان ديگري توجه مهمي به چابهار نشان داده است. در اين بين، اگر به انگيزه هاي کنوني هند در نگاه دوباره به چابهار بنگريم، مي توان به چند علت پي برد از جمله اينکه بخش عمده اي از وام هاي چين به پاکستان، صرف ايجاد تأسيسات بندري در گوادر در درياي عمان و جاده و راه آهن (از اين بندر با گذر از استان بلوچستان و رسيدن به غرب چين از حوالي نواحي قبيله اي به کاشغر در استان سين کيانگ) شده است که کريدور اقتصادي ناميده مي شود و امکان انتقال کالا را از اروپا به چين بدون نياز به تنگه مالاکا فراهم مي آورد و اين رويکرد موجب احساس خطر هند شده است.
همچنين هندي ها از آن مي هراسند که نااميدي تهران از هند و حضور چين در چابهار، موجب افزايش دامنه همکاري هاي پاکستان ـ چين و همچنين ايران ـ چين برخلاف منافع ملي هند گردد. همچنين ايران، هند و افغانستان در سال 2003 ميلادي نخستين موافقتنامه خود را درباره توسعه بندر چابهار امضا کردند (قرار شد ايران جاده چابهار تا مرز افغانستان را بسازد و دولت هند نيز آن را از مرز افغانستان تا زرنج ـ دل آرام ادامه دهد). 
طرح ريلي خط آهن بندر چابهار به منطقه حاجي گک افغانستان و تأکيد کابل بر اهميت چابهار موجب شده است هند از توجه به چابهار براي حضور گسترده تر در افغانستان و فرصت هاي اقتصادي و ژئوپلتيک در کنار ايران بهره ببرد.

فرزاد رمضاني بونش
منبع:موسسه فرهنگي مطالعات و تحقيقات بين المللي ابرار معاصر ايران