آذربایجان شرقی؛ دروازه ای به بازارهای جهانی

استانی با مزیت های چشمگیر
همسایگی این استان با کشورهای خارجی و دسترسی آسان به بازارهای اروپا و آسیای میانه؛ موجب شده تا آذربایجان شرقی بویژه شهر تبریز در دوره های مختلف همواره در کانون توجه قرار گیرد. یکی از مهمترین خط های ریلی و شاهراه های تجاری و گردشگری کشور در این استان قرار دارد. راه آهن تبریز یکی از پرکارترین خط های راه آهن کشور در حوزه ی جابجایی کالا به شمار می آید. این خط از یک سو به عنوان پلی ارتباطی، شبکه ی ریلی کشور را از طریق ترکیه به راه آهن اروپا پیوند می دهد و در سوی دیگر مسیر اتصال ریلی ایران به کشورهای آسیای میانه است.
«رضا هاکان تکین» سفیر ترکیه در ایران چند روز پیش در دیدار با استاندار آذربایجان شرقی با اشاره به اهمیت و جایگاه این استان و نقش آن در روابط ایران و ترکیه گفت: با توجه به نزدیکی فرهنگی و جغرافیایی این استان با ترکیه، ما زمینه های همکاری زیادی با تبریز و آذربایجان شرقی داریم و آماده ی همکاری برای گسترش روابط با این استان هستیم.
اهمیت استان در چند دهه ی گذشته زمانی افزون تر شد که صنایع سنگینی همچون پالایشگاه، مجتمع پتروشیمی تبریز و کارخانه های بزرگی نظیر تراکتورسازی، ماشین سازی، فولاد و واحدهای تولید کننده ی نیروی محرکه و قطعه سازی در آن راه اندازی و آذربایجان شرقی به قطب صادرات برخی از محصولات صنعتی تبدیل شد.
در این پیوند، «محمد حسن نژاد» نماینده ی مردم مرند و جلفا در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهمیت استان در بخش صنعت بویژه خودروسازی گفت: ایران خودروی تبریز طی 2 سه سال اخیر به عنوان یک واحد صنعتی خودروساز نویدبخش خبرهای خوبی برای این بخش از صنعت آذربایجان شرقی بوده و در واقع این شرکت بار توسعه ی استان در صنعت را به دوش می کشد.
منطقه ی آزاد «ارس» در محدوده ی جغرافیایی شمال غرب یکی از مناطق آزاد تجاری- صنعتی مهم کشور محسوب می شود. این منطقه در حال حاضر، توجه خود در صادرات، واردات و ترانزیت کالا و خدمات را بیشتر متوجه کشورهای ترکیه و منطقه ی آسیای مرکزی و قفقاز ساخته است؛ منطقه یی که با توجه به موقعیت جغرافیایی، از ظرفیت های بالایی برای توسعه ی کارکردهای خود در حوزه های پیرامونی برخوردار است.
شرایط آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی، استان را به منطقه یی مناسب و مستعد برای کشاورزی تبدیل کرده است. در این سرزمین، محصول های مختلف باغی، زراعی، صیفی و حبوبات به دست می آید که ضمن تامین مصرف داخلی به خارج از منطقه و کشور هم صادر می شود. گستره ی زمین های کشاورزی استان حدود 1.2 میلیون هکتار برآورد می شود که برابر 26 درصد وسعت استان و حدود 5.5 درصد زمین های قابل کشت کشور است.
«غلامحسین شیری» نماینده ی مردم هشترود در مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه در گفت وگویی اختصاصی با خبرنگار ایرنا با اشاره به زمین های مستعد کشاورزی استان گفت: نظر به این که استان آذربایجان شرقی یکی از مهمترین قطب های کشاورزی کشور محسوب می شود، یکی از مهمترین مطالبه های مردم از دکتر روحانی و هیات دولت توجه به بخش کشاورزی و دامداری و صنایع وابسته به آن است.
استان آذربایجان شرقی با دارا بودن بیش از 400 گونه ی گیاه دارویی یکی از متنوع ترین استان های کشور در زمینه ی تولید این گیاهان است تا جایی که هر شهرستان و منطقه در استان برای گیاه دارویی خاصی مستعد است.
«ابوالفضل شکوری» مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی دهم اردیبهشت ماه در مورد تولید گیاهان دارویی در استان گفت: در کل کشور 2 هزار و 300 نوع گیاه دارویی داریم که حدود 450 گونه ی آن در استان به شکل زراعی و طبیعی تولید می شود.
با وجود این مزیت ها، استان آذربایجان شرقی در برخی از زمینه ها محرومیت های فراوانی دارد که لزوم توجه به آن ها می تواند استان را در مسیر پیشرفت و توسعه قرار دهد.

چالش های پیش روی استان در یک نگاه
بیکاری بویژه بیکاری قشر جوان و تحصیلکرده یکی از مهمترین مشکل هایی است که در بیشتر شهرستان های آذربایجان شرقی به چشم می خورد. در این زمینه، «احتشام حاجی پور» رییس شورای اسلامی آذربایجان شرقی فروردین ماه در مصاحبه با خبرنگار ایرنا در تبریز با انتقاد از برنامه های مختلف اجرایی در استان برای رفع بیکاری گفت: با توجه به این ویژگی ها و ظرفیت بکارگیری و اشتغال بالای استان نباید چیزی به اسم بیکاری در آذربایجان شرقی وجود داشته باشد و این ظرفیت ها و نحوه ی بهره گیری از آن ها باید مورد بازنگری قرار گیرد.
تصور کمبود آب در استان آذربایجان شرقی شاید برای برخی دشوار باشد اما بر اساس اعلام مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی، بیش از 360 روستای استان از نظر کیفیت و میزان دسترسی به آب دچار مشکل هستند.
«علی صمدنژاد» چند روز پیش در جلسه ی مدیریت بحران کم آبی، با اشاره به چالش های کم آبی در برخی از روستاها گفت: در 364 روستای استان از نظر کیفیت و کمیت آب دچار مشکل هستیم که بخشی از این مشکلات با مدیریت مصرف در روستاها حل خواهد شد.
یکی دیگر از چالش های استان آذربایجان شرقی بویژه کلانشهر تبریز پروژه های نیمه کاره و تعطیل شده است. در این زمینه «ایرج شهین باهر» از اعضای شورای اسلامی شهر تبریز روز دوشنبه در جمع خبرنگاران اظهار کرد: واگذاری پروژه های عمرانی به برخی از سرمایه گذاران موجب کندی روند اجرای آن ها شده است زیرا در گذشته طرح های مشارکتی به سرمایه گذارانی واگذار شده که توان مالی ندارند. در واقع این سرمایه گذاران واسطه و دلال طرح های مشارکتی هستند.

 فرجام سخن
نقش و اهمیت جغرافیایی استان آذربایجان شرقی در مناسبات داخلی و خارجی بر هیچ کس پوشیده نیست. در بُعد خارجی این استان به عنوان حلقه ی اتصال آسیا و اروپا و نقطه ی اتصال ایران به اروپا و قفقاز مطرح است. در این زمینه دولت باید اراده ی خود را به اجرایی شدن طرح های مصوب بزرگراهی و خدمات ارتباطی معطوف دارد تا بتوان از ظرفیت های های آذربایجان شرقی برای توسعه ی صادرات و گسترش روابط با دیگر کشورها استفاده کرد.
در بُعد داخلی افزایش سرمایه گذاری بخش دولتی و خصوصی در این استان موجب شکوفایی توانمندی های آذربایجان شرقی می شود و این منطقه در زمینه های مختلف بویژه بخش اشتغال در شرایط مطلوب قرار می گیرد.
استان آذربایجان شرقی بزرگترین و پرجمعیت ترین استان ناحیه ی شمال غربی ایران و براساس نتایج آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن، جمعیت آن بیش از سه میلیون و 720 هزار نفر است.
پیش از این سفر، کاروان تدبیر و امید در راستای دیدار با مردم و آشنایی با فرصت ها و چالش های مناطق مختلف به استان های خوزستان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، اردبیل، خراسان رضوی، زنجان، گلستان، خراسان جنوبی، بوشهر، اصفهان، قم، گیلان و فارس سفر کرده بود.