منطقـه آزاد ارس در شـهریورماه سال 83 رســماً فعالیت خود را آغــاز کرد، این منطقه به خاطر اسـتقرار در کنـار رود ارس و به ویژه همجواری بـا سـه کشـور جمهوری آذربایجان، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان دارای ظرفیت های بسیار زیادی در بخش های مختلف از جمله در حوزه کشاورزی است.
با این وجود منطقه آزاد ارس به علت وجود همین رودخانه ارس یکی از مستعدترین منطقه برای توسـعه کشاورزی و آن هم کشاورزی مدرن و بروز است.
براساس آخرین آمار منتشر شده کل اراضی زیرکشت منطقه حدود چهار هزار 974 هکتار است که در این میان حدود  34 درصد آن بـه کشت آبی، 29درصد به کشت دیم، 31,5درصد بـه اراضی باغی و مابقی به محصولات گلخانه‌ای اختصاص یافته اسـت.

توسعه کشاورزی مدرن در منطقه آزاد ارس؛ از طرح تا اجرا

در هر صورت، از زمان شکل‌گیری این منطقه توجه به توسعه کشاورزی با شیوه‌های نوین به نوعی در منطقــه آزاد ارس یک اسـتراتژی مهمی بوده است چرا که بـا توجـه بـه وجـود منابـع آبـی دائمـی و فـراوان در منطقـه و امـکان دسترسـی بـه بازارهـای مناسـب برای محصـولات کشـاورزی، تدوین اسـتراتژی برای توسعه کشاورزی مدرن به هر حال برای این منطقه امتیاز بزرگی بوده است.
از این رو در سال‌های اخیر دست‌اندرکارن این حوزه در منطقه تلاش کرده‌اند، با اتخــاذ اســتراتژی‌ها و به خصوص با بهره‌مندی از فناوری‌های نوین، بخــش کشــاورزی این منطقه را متحول سازند تا اینکه عـلاوه بـر افزایـش سـهم ایـن بخـش در تولیـد ناخالـص داخلـی منطقـه بـا ارتقـای کیفیـت محصـولات کشـاورزی و روی‌آوری بــه محصــولات گلخانــه‌ای، ارگانیــک و ســالم امــکان صــادرات آنهــا بــه کشـورهای هـدف نیـز فراهـم شود.

فرصت‌ها و تهدیدهای کشاورزی مدرن در منطقه آزاد ارس
در واقع متولیان این حوزه با تدوین راهبردهایی چون بهبود روش‌های آبیاری و توسعه سیستم‌های آبیاری نوین، بسترسازی برای مشارکت بخش خصوصی، ارتقای بهره‌وری عوامل تولیدی و تأمین نهادهای کنترل شده کشاورزی در محیط می‌خواستند به توسعه کشاورزی بر پایه تکنولوژی‌های نوین دست یابند.
نکته مهمتر اینکه متولیان بخش توسعه کشاورزی مدرن در این منطقه با اجرای سیاست‌های دیگری همچون حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، توسعه کشت گلخانه‌ای و آموزش و ترویج در راه رسیدن به اهدافی چون راه‌اندازی صنایع تبدیلی، دسـتیابی بخـش کشـاورزی بـه سـهم  15درصـدی ارزش تولیـدات منطقـه تا پایان سال 1399، حفاظت از منابع پایه تجدید‌شونده تولید محصولات کشاورزی، ایجاد واحدهای کشت گلخانه‌ای به میزان 50 واحد، آماده‌سازی سایت دامپروری در سطح 40هکتار، توسعه واحدهای آبزی پروری به میزان  15واحد، افزایش تولید و بهبود راندمان در واحد سطح و ... هستند.
حال آنچه در این راستا و با توجه به اقدامات، سیاست‌ها اجرایی و راهبردهای که برای توسعه کشاورزی مدرن در منطقه آزاد ارس پیش‌بینی شده و یا انجام شده که در این میان می‌توان به توســعه دشــت‌«گردیــان»، «گلفــرج» و ســایت گلخانــه‌ای بــه مســاحت 140هکتــار و ارائــه تســهیلات بــرای فناوری‌هــای جدیــد کشــاورزی ماننــد کشــت محصــولات هیدروپونیــک، واقعیت موجود در حال حاضر نشــان می‌دهــد که ســهم بخــش کشــاورزی در تولیــد ناخالـص داخلـی منطقـه در سـطح رضایت بخشی نبوده است.

منطقه آزاد ارس؛ در تب و تاب کشاورزی مدرن
کوتاه سخن آنکه در این ارتباط و برای رسیدن به اهداف تعیین شده برخی کارشناسان و متخصصان این حوزه بر این باور هستند که بـا آسیب‌شناسـی بخـش کشـاورزی منطقـه نقـش و سـهم آن را در توسـعه منطقـه و در نتیجـه در تولیـد ناخالـص داخلـی منطقـه افزایـش داد.
بر این اساس، این گروه متخصص پیشنهاد می‌کنند، با ارائه تسهیلات لازم می‌توان با راه‌انـدازی مراکـز تحقیقـات کشـاورزی در این منطقه، زمینه انتقـال فناوری‌های مدرن کشاورزی، ایجاد صنایع تبدیلی کشاورزی و راه‌اندازی واحدهای آبزی‌پروری را در این منطقه فراهم کرد و همچنین توسعه می‌کنند که بـه فناوری بسـته‌بندی محصـولات کشاورزی و محصولات تبدیلی جهت صادرات بـه بازارهای هدف توجه کافی شود و در این زمینه معتقد هستند که با برگزاری کلاس‌ها، دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی و ایجاد مرکز ترویج کشاورزی ضمن آشنا کردن کشاورزان با مزایای بهره‌مندی از فناوری‌ها و تکنیک‌های نوین کشاورزی می‌توان در راه رسیدن به توسعه کشاورزی مدرن گام‌های موثری برداشت.

زندگی با طعم کشاورزی مدرن چرا و چگونه؟

در هر صورت یکی از مهم ترین نکته‌هایی که در جمع‌بندی این تحلیل و گزارش می‌توان به آن اشاره کرد اینکه از گذشته و تا ابد کشاورزی به نوعی در زندگی انسان‌ها تعیین‌کننده بوده و در حال حاضر نیز این بخش به‌طـور مستقیم از طریق تولید بیشتر و صادرات و به‌ صورت غیرمسـتقیم از طریق افزایش تقاضا برای خدمات و کالاهای صنعتی به رشد اقتصادی کمک می‌کند و در نتیجه موجب خلق فرصت‌های شغلی جدید می‌شود.

از این رو در سالی که به نام اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال نامگذاری شده، بخش کشاورزی در این خصوص می‌تواند به عنوان یکی از ارکان مهم اقتصاد مقاومتی مطرح باشد و از طرف دیگر از آنجایی که کشاورزی مردمی‌ترین بخش اقتصادی است، با سرمایه‌گذاری و تدوین استراتژی‌های خاص می‌تواند سهم بسیار مهمی در توسعه پایدار و به ویژه تولید ناخالص داخلی هرکشور ایفا کند.
فرجام سخن اینکه در کشـورهای توسعه یافته و پیشـرفته با وجـود توسـعه روزافـزون صنعـت و فنـاوری، بخـش کشـاورزی همچنــان یکــی از بخش‌هــای مهــم اقتصــاد به حساب می‌آید چرا که در اکثر کشـورها جـدا از اینکـه بخـش صنعـت، گردشـگری، نانـو فنـاوری و ... پیشـرفت بسـیاری داشـته‌اند و باگذشـت زمـان نقـش آنهـا در توسـعه  کشـور افزایـش می‌یابـد، بخـش کشـاورزی و اهمیـت آن نیـز مـورد توجـه خـاص آنهـا بـوده به‌ طـوریکه  بـا وارد کـردن فنـاوری بـه بخـش کشـاورزی و مدرن‌سـازی آن، اصـلاح ژنتیـک محصـولات کشـاورزی و ایجـاد مراکـز پیشـرفته تحقیـق و توسـعه، روش‌هـای کاشـت نوینـی را پدیـد آورده‌انـد.
بدون شک در منطقــه آزاد ارس نیز با توجه به ظرفیت‌هایی که در این منطقه هست و در آینده نزدیک به آن اضافه خواهد شد، می‌توان حرکت رو به رشدی را در توسعه کشاورزی مدرن برداشت.

منبع: فارس ـ تبریز