بلوچستان در گزیده جراید و مطبوعات عهد قاجار

لینک کوتاه: freena.ir/detail/62386
ساعت 15:29 سه شنبه 6 مهر 1400
از مجموعهٔ پژوهش‌های ایران فرهنگی و با حمایت منطقه آزاد چابهار منتشر شد.

«... در این مسافرت به ما در مقام بانی خیلی خوش گذشت و تاکنون چنین لطفی در ایران نبرده بودیم... در اثنای مسافرت خرابه شهر نساء را عکس گرفتیم. از آثار نمایان است که در آن نواحی قبل از این شهرهای خیلی بزرگ و باشکوه بوده. مع‌ذالک از ملاحظه آن لطف و حظی حاصل می‌شود... شک نیست خاک ایران قوت جاذبه غریبی دارد. چه ما مشاهده می‌کنیم از اندرون عمارت‌های باشکوه و گنبدهای بلند کهنه گلی، در محراب و سقف اشیای آرایشی خیلی آویخته‌اند و حال آنکه همه گل است ...»

این سطور بخشی از گزارش خبرنگار روزنامه اندین دیلی تلگراف از سفر به بلوچستان نزدیک به 120 سال قبل است. سندی بکر و تاریخی که تاکنون در میان منابع فارسی وجود نداشته است. این سند به همراه صدها برگ سند و مدرک تاریخی دیگر در قالب کتابی با عنوان «بلوچستان در عصر قاجار؛ گزیده جراید و مطبوعات» آمده و یکی از مجموعه 22 جلدی پژوهش‌های ایران فرهنگی پیرامون تاریخ و فرهنگ بلوچستان است که زیرنظر محسن شهرنازدار، مردم‌شناس و پژوهشگر تاریخ بلوچستان و توسط موسسه آبی پارسی و با حمایت سازمان منطقه آزاد چابهار به چاپ رسیده است.

کتاب بلوچستان در عصر قاجار چهارمین جلد از مجموعه 22 جلدی این مجموعه و شامل گزیده اخبار، گزارش‌ها و مدارک سیاسی و اقتصادی در جراید و مطبوعات عصر قاجار با محوریت بلوچستان است. گردآوری اسناد کتاب «بلوچستان در عصر قاجار» را مسعود کوهستانی‌نژاد مورخ و محقق تاریخ معاصر بر عهده داشته و از میان ده‌ها جریده و نشریه دوران یاد شده، اسناد مربوط بلوچستان را کاویده و گزیده‌ای از آن را فراهم آورده است. گزیده اسناد این مجموعه از سال‌های نخست سلطنت ناصرالدین‌شاه آغاز می‌شود و تا سال 1299 پیش می‌رود.

شهرنازدار دربارهٔ اهمیت جراید و مطبوعات در تاریخ‌نگاری نوشته است: محتوای مندرج در مطبوعات و نشریات تاریخی از مزیت «آگاهی تاریخی ناشی از بی واسطه بودن با زمانه خود» و «تکثر دیدگاه‌ها و نظرات» برخوردار است. این ویژگی با گذشت زمان بر قابل استناد بودن مطبوعات و جراید برای بررسی‌های تاریخی می‌افزاید.

مسعود کوهستانی‌نژاد دربارهٔ چرایی گردآوری این مجموعه در مقدمه نوشته است: به دلایل مختلف و ازجمله دور بودن بلوچستان از مراکز اداری و فرهنگی ایران، در مقوله تاریخ‌نگاری توجه شایسته و بایسته‌ای از سوی پژوهشگران و مورخان به بلوچستان و تحولات آن نشده است. به‌ویژه در مورد تحولات تاریخ معاصر، سهم پژوهش‌های جدی انجام‌شده برای شناسایی نقش آن منطقه در روند رویدادهای دو قرن اخیر، بسیار اندک بوده و حداکثر از انگشتان دو دست تجاوز نمی‌کند. بااین‌حال امید است مدارک ارائه‌شده در این مجلد کمک مؤثری به محققان و پژوهشگران برای تعمیق مطالعات آن‌ها در باب تحولات بلوچستان در عصر قاجار باشد.

آخرین اخبار

چابهار؛ قطب سوم پتروشیمی ایران
رئیس دبیرخانه دائمی اربعین مناطق آزاد منصوب شد
لوح تقدیر همایش «یکصد برند ملی» به منطقه ویژه پتروشیمی رسید
هیچ زمین جدیدی پیش از استقرار دولت چهاردهم واگذار نمی‌شود
نمایشگاه بین المللی کیتکس 2024 در کیش برگزار می‌شود

یادداشت

اهمیت راهبردی بندر چابهار در توسعه‌ منطقه‌ای
مناطق آزاد و ویژه اقتصادی؛ هویت بخش شعار «جهش تولید با مشارکت مردم»
«جهش تولید» نیاز به «مشارکت مردمی» دارد
اهداف اقتصادی در حکومت مردم‌سالار باید توسط توده مردم تعیین شود
ماکو، سرزمین چهارسو