در گفتوگوی اختصاصی فرینا با هادی مقدمزاده، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس، از چشمانداز سهساله این منطقه، برنامههای جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی و اقدامات انجامشده در حوزه زیرساختهای حیاتی مانند حملونقل، انرژی و ارتباطات میگوید.
اهداف و چشمانداز منطقه در سه سال آینده چیست و چه برنامههایی برای جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی دارید؟
منطقه آزاد ارس، با تکیه بر موقعیت استراتژیک، پتانسیلهای اقتصادی و نیروی انسانی متخصص، چشمانداز روشنی برای سه سال آینده ترسیم کرده است. هدف اصلی ما، تبدیل ارس به یک قطب اقتصادی پویا، نوآور و رقابتپذیر در سطح ملی و منطقهای است. برای تحقق این چشمانداز، اهداف کلیدی زیر را دنبال خواهیم کرد:
توسعه تجارت و صادرات: ارس با موقعیت منحصربهفرد خود به عنوان دروازه ایران به اوراسیا، نقش مهمی در توسعه صادرات غیرنفتی کشور ایفا میکند. در سه سال آینده، با ایجاد زیرساختهای لجستیکی مدرن، تسهیل فرایندهای گمرکی و توسعه همکاریهای بینالمللی، حجم صادرات منطقه را به میزان قابل توجهی افزایش خواهیم داد. هدف ما، تبدیل ارس به یک هاب صادراتی برای محصولات با ارزش افزوده بالا و خدمات نوین است.
جذب سرمایهگذاری: جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی، موتور محرکه توسعه اقتصادی ارس است. ما با ایجاد یک اکوسیستم جذاب و رقابتی به دنبال جذب سرمایههایی هستیم که منجر به ایجاد اشتغال پایدار، انتقال فناوری و افزایش تولید ناخالص داخلی منطقه شوند. در این راستا بستههای تشویقی متنوعی را ارائه خواهیم کرد که شامل معافیتهای مالیاتی، تسهیلات گمرکی، دسترسی آسان به زیرساختها و خدمات پشتیبانی است. همچنین با ایجاد پنجره واحد سرمایهگذاری فرایندهای اداری را تسهیل و شفاف خواهیم کرد.
توسعه صنعتی: ارس پتانسیل بالایی برای توسعه صنایع مختلف از جمله صنایع تبدیلی، صنایع هایتک و صنایع گردشگری دارد. در سه سال آینده با ارائه مشوقهای سرمایهگذاری و حمایت از شرکتهای دانشبنیان، به دنبال توسعه صنعتی متوازن و پایدار در منطقه هستیم. هدف ما ایجاد یک قطب صنعتی نوآور و رقابتپذیر است که بتواند محصولات و خدمات با کیفیت بالا را به بازارهای داخلی و خارجی عرضه کند.
توسعه گردشگری: ارس با داشتن جاذبههای طبیعی و تاریخی فراوان، ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری دارد. در سه سال آینده با ایجاد زیرساختهای گردشگری مدرن، توسعه خدمات گردشگری و ترویج جاذبههای منطقه، به دنبال جذب گردشگران داخلی و خارجی بیشتری هستیم. هدف ما تبدیل ارس به یک مقصد گردشگری جذاب و متنوع است که بتواند تجربهای فراموشنشدنی را برایبازدیدکنندگان فراهم کند.
توسعه پایدار: توسعه پایداریکی از اصول اساسی فعالیتهای ما در ارس است. ما با رعایت الزامات زیستمحیطی، ترویج مسئولیت اجتماعی و مشارکت دادن جوامع محلی در فرایند توسعه به دنبال ایجاد یک منطقه آزاد آباد و توسعهیافته هستیم که به حفظ محیطزیست و ارتقای کیفیت زندگی مردم کمک کند و برای تحقق این اهداف، برنامههای متعددی ازجمله ایجاد و توسعه زیرساختهای حملونقل، انرژی، ارتباطات، بهبود فضای کسبوکار، توانمندسازی نیروی انسانی، توسعه همکاریهای بینالمللی و ترویج نوآوری را در دست اجرا داریم.
ما بر این باوریم که با تلاش و همدلی همه ذینفعان، میتوانیم ارس را به یک الگوی موفق از توسعه اقتصادی و اجتماعی در ایران تبدیل کنیم.
چه اقداماتی برای توسعه زیرساختهای ضروری مانند حملونقل، انرژی و ارتباطات در این منطقه صورت گرفته است؟
توسعه زیرساختها، بهویژه در حوزههای حملونقل، انرژی و ارتباطات، از اولویتهای اصلی سازمان منطقه آزاد ارس است. ما به خوبی آگاهیم که ایجاد زیرساختهای قوی و مدرن، پیششرط لازم برای توسعه اقتصادی، جذب سرمایهگذاری و بهبود کیفیت زندگی در منطقه است. در همین راستا، اقدامات گستردهای را در این زمینهها آغاز کردهایم و برنامههای جامعی برای آینده داریم.
اگر بخواهم یک تقسیم بندی اصولی در خصوص اقدامات زیرساختی عنوان کنم آنرا در پنج گروه میتوانیم تقسیم کنیم، توسعه راهها، توسعه حمل و نقل ریلی، تامین انرژی پایدار، توسعه زیرساختهای ارتباطی و توسعه اقتصاد دیجیتال
توسعه راهها: با توجه به نقش حیاتی راهها در تسهیل تجارت و رفتوآمد، پروژههای متعددی را برای بهسازی و توسعه شبکههای جادهای در دست اجرا داریم. این پروژهها شامل احداث بزرگراهها، بهسازی جادههای موجود و ایجاد راههای دسترسی به مناطق صنعتی و گردشگری است.
توسعه حملونقل ریلی: با توجه به موقعیت استراتژیک ارس به عنوان پل ارتباطی ایران با کشورهای همسایه، توسعه حملونقل ریلی از اهمیت ویژهای برخوردار است. در همین راستا، در حال رایزنی با دولت و شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران هستیم تا خطوط ریلی موجود را توسعه داده و خطوط جدیدی را احداث کنیم.
تأمین پایدار انرژی: تأمین انرژی پایدار و مطمئن، یکی از الزامات اساسی برای فعالیتهای صنعتی و تجاری در منطقه است. در همین راستا، در حال سرمایهگذاری در پروژههای تولید برق، توسعه شبکههای انتقال برق و بهینهسازی مصرف انرژی هستیم.
توسعه انرژیهای تجدیدپذیر: با توجه به اهمیت حفظ محیط زیست، توسعه انرژیهای تجدیدپذیر (مانند انرژی خورشیدی و بادی) را در دستور کار خود قرار دادهایم. در حال حاضر، مطالعات امکانسنجی برای احداث نیروگاههای خورشیدی و بادی در منطقه در حال انجام است.
توسعه زیرساختهای ارتباطی: با هدف ایجاد یک منطقه هوشمند و متصل، در حال توسعه زیرساختهای ارتباطی مدرن در ارس هستیم. این پروژهها شامل توسعه شبکههای اینترنت پرسرعت، ایجاد مراکز داده و ارائه خدمات الکترونیکی است.
توسعه اقتصاد دیجیتال: با توجه به اهمیت فناوریهای دیجیتال در دنیای امروز، در تلاش هستیم تا با ایجاد یک اکوسیستم نوآورانه، زمینه را برای توسعه اقتصاد دیجیتال در ارس فراهم کنیم.
ما معتقدیم که با اجرای این پروژهها و برنامهها، میتوانیم زیرساختهای لازم برای توسعه پایدار و متوازن منطقه آزاد ارس را فراهم کنیم و این منطقه را به یک قطب اقتصادی پویا و رقابتپذیر در سطح ملی و منطقهای تبدیل کنیم.
چه برنامهای برای بهبود و گسترش این زیرساختها دارید؟
برنامهریزیهای متنوعی برای سالهای آینده داریم. در حوزه حملونقل، در حال تکمیل کریدور بینالمللی ارس هستیم. پروژه بسیار مهم دیگر، توسعه بندر خشک است که تحول عظیمی در لجستیک منطقه ایجاد خواهد کرد.
در بخش انرژی برنامه داریم به 300 مگاوات ظرفیت انرژی پاک دست یابیم و در حال بررسی پروژه پایلوت تولید هیدروژن سبز هستیم که میتواند ارس را به پیشگام این فناوری در کشور تبدیل کند.
در حوزه دیجیتال تا پایان امسال پوشش کامل 5G را در محدوده صنعتی محقق خواهیم کرد و مرکز نوآوری بلاکچین را راهاندازی میکنیم. همچنین در حال مذاکره با چند شرکت بینالمللی برای ایجاد اکوسیستم اینترنت صنعتی هستیم.
نکته مهم این است که همه این پروژهها با مشارکت فعال بخش خصوصی و سرمایهگذاران داخلی و خارجی پیش میرود. هدف نهایی ما این است که ارس را به آزمایشگاه پیشرفتهترین فناوریهای زیرساختی در منطقه تبدیل کنیم.
منطقه آزاد ارس چه مزیتهای خاصی نسبت به سایر مناطق آزاد کشور دارد؟
منطقه آزاد ارس بهعنوان یکی از پیشروترین مناطق آزاد کشور، از چندین مزیت رقابتی و منحصربهفرد برخوردار است که آن را به قطب اقتصادی و تجاری متمایزی در شمالغرب ایران تبدیل کرده است.
اولاً، موقعیت استراتژیک و همجواری با کشورهای مهم منطقه، بهویژه ارمنستان، آذربایجان، ترکیه و گرجستان این منطقه را به دروازه ارتباطی ایران با بازارهای اوراسیا تبدیل کرده است. این موقعیت، فرصتهای بینظیری برای توسعه تجارت ترانزیت، صادرات و سرمایهگذاری مشترک فراهم آورده است.
ثانیاً، زیرساختهای پیشرفته و در حال توسعه منطقه، از جمله بندر خشک، و شبکه حملونقل ریلی و جادهای، امکان جابجایی سریع و کمهزینه کالاها را فراهم میکند. این مزیت، منطقه آزاد ارس را به هاب لجستیکی شمالغرب کشور تبدیل کرده است.
ثالثاً، تنوع بخشی به فعالیتهای اقتصادی در این منطقه، از صنایع پیشرفته وفناوریمحور تا گردشگری بینالمللی و کشاورزی مدرن، باعث شده که ارس نهتنها یک منطقه تجاری، بلکه الگویی از توسعه پایدار چندبعدی باشد. بهعنوان مثال، مرکز رشد ارس با جذب استارتاپها و شرکتهای دانشبنیان، به یکی از قطبهای نوآوری کشور تبدیل شده است.
علاوه بر این، سیاستهای تشویقی و تسهیلات ویژهای که برای سرمایهگذاران در نظر گرفتهشده، از جمله معافیتهای مالیاتی، سهولت در ورود و خروج سرمایه و خدمات سریع اداری، این منطقه را به مقصدی جذاب برای سرمایهگذاران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.
در نهایت، آنچه ارس را از سایر مناطق آزاد متمایز میکند، چشمانداز بلندمدت و برنامهریزی هوشمندانه آن است که بر اساس اسناد بالادستی و قوانین مناطق آزاد، به دنبال تبدیل این منطقه به الگوی موفق توسعه منطقهای در ایران است. ما در ارس نه فقط به دنبال جذب سرمایهگذاری هستیم، بلکه میخواهیم پارادایمی جدید از همکاریهای فرامنطقهای و اقتصاد دانشبنیان را رقم بزنیم.
این مزیتها در کنار ظرفیتهای طبیعی و فرهنگی منحصربهفرد منطقه، مانند جاذبههای گردشگری بینالمللی و نیروی کار ماهر، باعث شدهاند که ارس نهتنها یک منطقه آزاد، بلکه نماد تعامل سازنده بین اقتصاد، فناوری و محیطزیست باشد.
چه سیاستها و مشوقهای ویژهای برای جذب سرمایهگذاران و فعالان اقتصادی در نظر گرفتهاید؟
منطقه آزاد ارس با درک اهمیت جذب سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی، مجموعهای جامع از سیاستهای تشویقی و تسهیلات ویژه را طراحی کرده است که هم ریسک فعالیت اقتصادی را به حداقل میرساند و هم سودآوری و سهولت کسبوکار را تضمین میکند.
در حوزه مالی و اقتصادی، ما معافیت 20 ساله از مالیات بر درآمد را برای کلیه فعالیتهای تولیدی و صنعتی در نظر گرفتهایم که هزینههای فعالیت اقتصادی را به طور چشمگیری کاهش میدهد. همچنین سرمایهگذاران میتوانند از معافیت کامل عوارض گمرکی برای واردات ماشینآلات، مواد اولیه و کالاهای سرمایهای بهرهمند شوند.
یکی از مزیتهای کلیدی ما برای سرمایهگذاران خارجی، امکان انتقال سود و سرمایه به خارج از کشور با حداقل محدودیتهای ارزی است. علاوه بر این، تسهیلات ویژه بانکی از طریق بانکهای طرف قرارداد و صندوق پژوهش و فناوری منطقه برای پروژههای فناورانه ارائه میشود. در بخش صادرات نیز مشوقهای ویژهای از جمله معافیت از تعرفه صادراتی برای کالاهای تولیدی در نظر گرفته شده است.
در حوزه اداری، رویکرد ما کاهش بوروکراسی و تسریع فرآیندهاست. سرمایهگذاران میتوانند از طریق سامانه یکپارچه الکترونیکی، ثبت شرکت خود را در کمتر از 24 ساعت انجام دهند و کلیه مجوزهای لازم را به سرعت دریافت کنند. برای سرمایهگذاران خارجی نیز امکان مالکیت 100 درصدی فراهم شده و حمایت حقوقی کامل از سرمایهگذاریهای خارجی به عمل میآید.
در بخش زیرساختی، آماده سازی زمینها با قیمتهای تشویقی، دسترسی به انرژی پایدار با قیمتهای رقابتی و مرکز رشد مجهز در اختیار سرمایهگذاران قرار دارد. ما با ایجاد کریدورهای ترانزیتی ویژه و برگزاری نمایشگاههای تخصصی بینالمللی، مسیر بازاریابی و صادرات به کشورهای همسایه و بازار اوراسیا را هموار کردهایم.
نکته حائز اهمیت این است که تمامی این مشوقها به صورت پکیجهای اختصاصی و متناسب با نوع فعالیت هر سرمایهگذار ارائه میشوند. به عنوان مثال، برای استارتاپهای فناوری، علاوه بر بهرهمندی از کلیه مزایای فوق، امکان حضور در اکوسیستم نوآوری ارس با دسترسی به شبکهای کامل از خدمات پشتیبانی فراهم شده است. این رویکرد جامع باعث شده منطقه آزاد ارس به عنوان امنترین و سودآورترین مقصد سرمایهگذاری در شمال غرب کشور شناخته شود.
گفتگو از: نجیبه ظفری، کارشناس رسانه سازمان منطقه آزاد ارس